Dolaylı tümleç, bir cümlenin yüklemiyle ilgili olarak “nereye?”, “nerede?”, “nereden?” gibi soruların cevabını veren öğedir. Bu öğe, yüklemde belirtilen işin yapıldığı yeri belirtir ve yüklemle ilgili yönelme, yaklaşma, ayrılma durumlarını gösterir. Dolaylı tümleçler, ismin hal ekleri olan “-e, -de, -den” eklerini alır.
Örneğin:
-
“Biz yazları köye gideriz; sahil lüksümüz yok bizim.” cümlesinde “köye” dolaylı tümleçtir ve “nereye?” sorusunun cevabını verir.
-
“Aradığınız kitapları sahafta bulursunuz.” cümlesinde “sahafta” dolaylı tümleçtir ve “nerede?” sorusunun cevabını verir.
-
“Tebeşir kireçten yapılır.” cümlesinde “kireçten” dolaylı tümleçtir ve “nereden?” sorusunun cevabını verir.
Dolaylı tümleçler hem isim hem de fiil cümlelerinde yer alabilir. Ayrıca, bir cümlede birden fazla aynı veya farklı cinsten dolaylı tümleç bulunabilir.