Atatürk ilke ve inkılapları, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ülkeyi çağdaş ve demokratik bir devlet yapmak için ortaya koyduğu temel düşünce ve eylemlerdir. Atatürk ilke ve inkılapları şunlardır:
-
Cumhuriyetçilik: Milli egemenliğin hâkim kılındığı bir yönetim biçimidir. Halkın seçtiği temsilciler aracılığıyla devlet işlerini yürütmesidir.
-
Milliyetçilik: Türk vatandaşlarının kendi varlığı ve mutluluğu için çalışması, başka ülke insanlarının da ülke bütünlüğüne ve birliğine saygı göstermesi anlamına gelir.
-
Halkçılık: Cumhuriyet ile yönetilen bir ülkede, siyasal açıdan kalkınmada, yönetimde, ulus ve devlet imkânlarının kullanılmasında halk yararının gözetilmesi demektir.
-
Devletçilik: Bireylerin özel girişimlerini ve yapacakları faaliyetleri esas almak kaydı ile gerektiğinde devletin milletimiz adına memleket ekonomisini kontrol altında bulundurması anlamına gelir.
-
Laiklik: Din olgusunun çağdaş bir düzeye getirilmesidir. Din ile ilgili işlerin belli bir düzen haline getirilerek devletin din ve vicdan hürriyetini tanımasıdır. Kısaca din işleri ile devlet işlerinin ayrı tutulması demektir.
-
İnkılapçılık (Devrimcilik): Aklın, bilimin ve çağın gerektirdiği yeniliklerin, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda yapılmasıdır.
Atatürk ilke ve inkılapları sosyal, siyasal ve eğitim alanlarında pek çok değişim ve gelişmeye yol açmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:
-
Sosyal alanda yapılan inkılaplar: Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması, şapka kanunu’nun kabulü, uluslararası saat ve takvimin kabulü, uluslararası rakamların kabulü, soyadı kanunu’nun kabulü, kadınlara seçme ve seçilme hakkının tanınması gibi.
-
Siyasal alanda yapılan inkılaplar: Ankara’nın başkent oluşu, saltanatın kaldırılması, cumhuriyetin ilanı, halifeliğin kaldırılması, yeni anayasaların yapılması, çok partili rejim denemeleri gibi.
-
Eğitim alanda yapılan inkılaplar: Tevhid-i tedrisat kanunu’nun çıkartılması, yeni Türk harflerinin kabulü, Türk Tarih Kurumu’nun kurulması, Türk Dil Kurumu’nun kurulması gibi.
