Simbiyotik ilişki, ortak yaşam olarak ifade edilen, iki canlının bir organizma gibi hareket ederek, birbirleriyle yardımlaşarak yaşamlarını sürdürmeleri durumudur. Simbiyotik ilişki gösteren canlılar, simbiyoz yaşam olarak da adlandırılır. Simbiyotik ilişkiler, canlıların hayatta kalma şansını arttırır ve evrimsel adaptasyonlara yol açar.
Simbiyotik ilişkiler, canlıların birbirlerine karşı yararlı, zararlı veya nötr etkileri olmasına göre dört gruba ayrılır:
|
İlişki Türü
|
Tanım
|
Örnek
|
|
Mutualizm
|
İki canlının da birbirinden yararlandığı ilişkidir.
|
Bitkilerin kökleriyle mycorrhizal mantar arasında oluşan ve ömür boyu devam eden ilişki. Mantar bitkinin mineral alımını arttırırken, bitki de mantara karbonhidrat sağlar.
|
|
Kommensalizm
|
Bir canlının yararlandığı, diğer canlının ise etkilenmediği ilişkidir.
|
Köpekbalıklarıyla beraber yüzen remora balıkları arasında oluşan ilişki. Remora balıkları köpekbalıklarının av artıklarından beslenirken, köpekbalıkları herhangi bir etki görmeyebilir.
|
|
Parazitizm
|
Bir canlının yararlandığı, diğer canlının ise zarar gördüğü ilişkidir.
|
Virüslerin hücreleri enfekte ederek çoğalmaları arasında oluşan ilişki. Virüsler hücrenin metabolizmasını kullanarak kendilerini kopyalarken, hücre ölebilir veya işlevini kaybedebilir.
|
|
Amensalizm
|
Bir canlının zarar gördüğü, diğer canlının ise etkilenmediği ilişkidir.
|
Antibiyotik üreten bakterilerin diğer bakterileri öldürmesi arasında oluşan ilişki. Antibiyotik üreten bakteriler kendi hayatlarını sürdürürken, diğer bakteriler antibiyotiğe maruz kalıp yok olabilir.
|
