Question

9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 252, 253, 254, 255, 256, 257 Cevapları - Meb Yayınları

Answer 1

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 253 Cevabı

Termometrelerde cıva ya da alkol kullanılmasının sebebini genleşme katsayısı üzerinden açıklayınız.

Genleşme katsayısı, bir maddenin sıcaklık değişimi ile birim uzunluğundaki değişim oranını gösteren bir büyüklüktür. Genleşme katsayısı yüksek olan maddeler, sıcaklık değişimi ile daha fazla uzar veya kısalır. Termometrelerde sıcaklığı ölçmek için genleşme katsayısı yüksek olan maddeler kullanılır. Böylece sıcaklık değişimi ile maddenin hacmindeki veya uzunluğundaki değişim daha belirgin olur ve daha hassas bir ölçüm yapılabilir.

Cıva ve alkol, genleşme katsayısı yüksek olan sıvılardır. Ayrıca cıva ve alkol, donma ve kaynama noktaları geniş olan sıvılardır. Bu da termometrelerin daha geniş bir sıcaklık aralığında kullanılmasını sağlar. Cıva -39°C ile 357°C arasında, alkol ise -115°C ile 78°C arasında sıvı halde kalır. Bu nedenle termometrelerde cıva ya da alkol kullanılır.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 254 Cevabı

Aynı ortamda bulunan, eşit hacimli K, L ve M maddelerinin sıcaklıkları arasındaki ilişki TL>TK=TM şeklinde ve genleşme katsayıları arasındaki ilişki M > L > K şeklindedir. Bu üç cisim birbirine temas ettirilerek termal dengeye ulaşıldığında hacimleri arasındaki ilişki ne olur?

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 255 Cevabı

Metallerin hacimce genleşme ya da büzülmesini incelemek için yanda verilen Gravzant halkası kullanılır. Gravzant halkasındaki küre, halkadan ancak geçebilecek şekilde boyutlandırılmıştır. Küre ısıtıldığında genleşir ve halkadan geçemez hâle gelir. Buna göre,

a) Depo kapaklarında oluşan sızıntının sebebi nedir?

b) Sızıntının olmaması için neler yapılabilir?

Katı ve sıvıların genleşmesi ve büzülmesine günlük hayattan örnekler belirleyiniz. Belirlediğiniz örneklerin avantaj ve dezavantajları hakkında tartışınız.

Katılarda genleşme boyda uzama, yüzey alanı ya da hacim olarak büyüme şeklinde meydana gelir. Genelde sıcaklıktaki değişimler genleşmeye neden olmaktadır.

Katı ve sıvılarda genleşme örnekleri:

- tren rayları
- elektrik telleri
- termometre (sıvıların genleşme prensibine dayalı geliştirilmiştir)
- kaynayan suyun çaydanlıktan taşması
- sıcak hava balonları
- araç lastikleri...

Örneğin tren raylarında genleşmenin bir dezavantajı rayların hasar görerek kazalara neden olabilmesidir. Ya da sıcakta genleşip sarkan elektrik telleri felaketlere neden olabilmektedir.

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Fizik Ders Kitabı Sayfa 257 Cevabı

Deniz seviyesinde sıcaklığı 0 oCʼden biraz az olan bir buz küpü, sıcaklığı 0 oC olan bir suyun içine atılırsa ne olur? Açıklayınız.

Deniz seviyesinde sıcaklığı 0 oCʼden biraz az olan bir buz küpü, sıcaklığı 0 oC olan bir suyun içine atılırsa şöyle olur:

Buz küpü, suyun içinde erimeye başlar. Buzun erimesi için gerekli ısı enerjisi, suyun sıcaklığını düşürerek sağlanır. Böylece suyun sıcaklığı da 0 oCʼden biraz azalır. Buz küpü tamamen eriyene kadar bu durum devam eder. Buz küpü eridikten sonra, suyun sıcaklığı tekrar 0 oCʼye yükselmeye başlar. Bu sırada suyun kütlesi ve hacmi artar. Su, 0 oCʼde en yüksek yoğunluğa sahip olduğu için, buz küpünün erimesi sonucunda oluşan su hacmi, buz küpünün hacminden daha azdır. Bu nedenle su seviyesi biraz düşer.

Görseli inceleyerek T1, T2, T3 sıcaklıkları ile d1 ve d2 özkütlelerini büyükten küçüğe sıralayınız.