Sürfaktan, bir sıvının yüzey gerilimini azaltan maddelerdir. Sürfaktanlar, hidrofilik bir baş ve hidrofobik bir kuyruktan oluşan moleküllerdir. Sürfaktanlar, hava ile suyun birleştiği yerde yoğunlaşırlar ve hava kabarcıklarının etrafını sararlar. Böylece hava kabarcıkları uzun süre patlamadan kalabilir.
Sürfaktanlar, hem doğal hem de yapay olarak üretilebilir. Doğal sürfaktanlar, çürümüş bitki artıkları, planktonlar, yağlı cisimler ve proteinler gibi kaynaklardan elde edilir. Yapay sürfaktanlar ise deterjanlar, sabunlar, ilaçlar gibi ürünlerde kullanılır.
Sürfaktanların işlevleri ise şöyledir:
-
Sürfaktanlar, temizlik ürünlerinde kirli yüzeylerden yağ ve kirin ayrıştırılmasını sağlar.
-
Sürfaktanlar, denizlerde köpüklenme oluşturarak havaya sodyum klorür ve diğer elementleri taşır. Bu elementler bulut oluşumuna katkıda bulunur ve yağmur ile toprağı besler.
-
Sürfaktanlar, ilaç sanayisinde ilaçların emilimini arttırır, istenmeyen yan etkileri azaltır ve ilaçların etkinliğini arttırır.
-
Sürfaktanlar, insan vücudunda akciğerlerde bulunan ve solunum yüzeyini genişleten küçük hava kesecikleri olan alveollerde de bulunur. Alveollerdeki sürfaktan, solunum yüzeyinin yüzey gerilimini düzenleyerek alveollerin çökmesini önler ve gaz değişimini kolaylaştırır.
