Question

Osmanlı Devletinde batılılaşma hareketleri nelerdir?

Answer 1

Osmanlı Devletinde batılılaşma hareketleri, 18. yüzyıldan itibaren Batı karşısında alınan askeri ve diplomatik başarısızlıkların etkisiyle başlayan ve 19. ve 20. yüzyıllarda devam eden bir dizi reform girişimidir. Bu hareketlerin amacı, Osmanlı Devleti’ni modernleştirmek, güçlendirmek ve yıkılışını önlemekti. Batılılaşma hareketleri şu şekilde açıklanabilir:

• İlk Batılılaşma Hareketleri: 18. yüzyılın başlarında Osmanlı Devleti, askeri alanda Batı’nın teknik ve taktik üstünlüğünü fark etti ve bu alanda reform yapmaya başladı. İlk olarak Askerî Okullar kuruldu ve Batı’dan öğretmenler getirildi. Ardından Yeniçeri Ocağı kaldırıldı ve yerine Avrupa tarzında Asakir-i Mansure-i Muhammediye adlı yeni bir ordu kuruldu. Bu orduya bağlı olarak Müzika-i Hümayun adlı bir bando takımı da oluşturuldu. Bu dönemde ayrıca Lale Devri’nde Avrupa tarzında saraylar, bahçeler, kütüphaneler ve fabrikalar inşa edildi.

• II. Mahmut Dönemi ve Tanzimat’ın İlanı: 19. yüzyılın başlarında II. Mahmut tahta çıktı ve batılılaşma hareketlerini daha da ileri götürdü. Yeniçeri Ocağı’nı tamamen ortadan kaldırdı ve yeni bir ordu kurdu. Ayrıca eğitim, adalet, maliye, idare gibi alanlarda da reformlar yaptı. Bu reformların en önemlisi 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiydi. Bu fermanla Osmanlı tebaasına eşitlik, adalet, güvenlik, vergi adaleti gibi haklar tanındı.

• 1856 Islahat Fermanı: Tanzimat Fermanı’nın devamı niteliğinde olan 1856 Islahat Fermanı ise Osmanlı Devleti’nin Avrupa devletleriyle imzaladığı Paris Antlaşması’na bağlı olarak ilan edildi. Bu fermanla Osmanlı tebaasına din ve mezhep özgürlüğü tanındı, gayrimüslimlere askerlik hizmeti veya bedeli getirildi, eğitim sistemi yenilendi, ticaret serbestleştirildi.

• II. Abdülhamit Dönemi: 1876’da tahta çıkan II. Abdülhamit, batılılaşma hareketlerini sürdürdü ancak bunu daha çok kendi otoritesini güçlendirmek için kullandı. Meşrutiyet’i ilan etti ancak bir süre sonra Meclis-i Mebusan’ı kapattı ve mutlak monarşiye döndü. Bu dönemde demiryolları, telgraf hatları, okullar, hastaneler gibi altyapı projelerine önem verdi. Ayrıca İslam dünyasıyla ilişkilerini geliştirdi ve halifelik makamını siyasi bir araç olarak kullandı.

• II. Meşrutiyet Dönemi: 1908’de Jön Türkler’in yaptığı ihtilal sonucu II. Abdülhamit tahttan indirildi