Question

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 92 Cevapları - Evrensel İletişim Yayınları

Answer 1

1. Kütleleri çok küçük olan atom, molekül gibi taneciklerin bir arada durmalarına sebep olan çekim kuvvetlerinin sebebini araştırınız.

Cevap:

Kütleleri çok küçük olan atom, molekül gibi taneciklerin bir arada durmalarına sebep olan çekim kuvvetleri, tanecikler arasındaki elektriksel etkileşimlerden kaynaklanır. Tanecikler arasında var olan bu elektriksel çekim kuvvetine kohezyon kuvveti denir. Kohezyon kuvveti, taneciklerin yük durumuna ve aralarındaki mesafeye bağlı olarak değişir. Zıt yüklü tanecikler birbirini çekerken, aynı yüklü tanecikler birbirini iter. Tanecikler arasındaki mesafe azaldıkça, çekim kuvveti artar. Tanecikler arasındaki mesafe arttıkça, çekim kuvveti azalır. Bu nedenle katı maddelerde tanecikler arası mesafe ve hareket az olduğu için kohezyon kuvveti yüksektir. Sıvı maddelerde tanecikler arası mesafe ve hareket orta düzeyde olduğu için kohezyon kuvveti orta düzeydedir. Gaz maddelerde ise tanecikler arası mesafe ve hareket çok fazla olduğu için kohezyon kuvveti çok düşüktür.

2. Atomlar arasındaki her çekim kuvveti sonucunda iyonik bir bileşik veya kovalent yapılı bir molekül oluşur mu? Araştırınız.

Cevap: 

Hayır, atomlar arasındaki her çekim kuvveti sonucunda iyonik bir bileşik veya kovalent yapılı bir molekül oluşmaz. Atomlar arasındaki çekim kuvvetleri, genellikle Van der Waals kuvvetleri olarak adlandırılır. Van der Waals kuvvetleri, birçok molekül ve atom arasındaki en zayıf çekim kuvvetleridir. Bu kuvvetler, moleküllerin ve atomların bir arada bulunmasına neden olur ve kimyasal reaksiyonların gerçekleşmesine olanak tanır. Van der Waals kuvvetleri, Keesom kuvveti, Debye kuvveti ve London dağılım kuvveti olmak üzere üç türe ayrılır. Bu kuvvetlerin ortak özelliği, atomların veya moleküllerin elektron dağılımının anlık olarak değişmesiyle oluşan geçici veya indüklenmiş dipoller arasındaki etkileşimden kaynaklanmasıdır. Van der Waals kuvvetleri, iyonik veya kovalent bağlara göre çok daha zayıf olduğu için, atomlar arasında kalıcı bir bağ oluşturmazlar. Sadece fiziksel durumları etkilerler. Örneğin, aynı atom sayısına sahip olan iki farklı hidrokarbon molekülü düşünelim. Metan (CH 4) ve bütan (C 4H 10). Metan gaz fazında iken bütan sıvı fazındadır. Bunun nedeni, bütan molekülünün metana göre daha büyük ve daha kutupsuz olmasıdır. Bu da bütan molekülleri arasında daha güçlü Van der Waals kuvvetleri oluşmasına neden olur. Bu kuvvetler sayesinde bütan molekülleri bir arada durabilirken, metan molekülleri birbirinden uzaklaşırlar.

3. Yemek tuzunun (NaCI) yapı biriminin moleküler olmamasının sebebi nedir? Araştırınız.

Cevap:

Yemek tuzunun (NaCI) yapı biriminin moleküler olmamasının sebebi, iyonik bir bağ olmasıdır. İyonik bağ, zıt elektrik yüküne sahip iyonlar arasındaki elektrostatik çekim kuvvetidir. Yemek tuzunda, sodyum (Na) atomu en dış yörüngesindeki tek elektronu klor (Cl) atomuna vererek pozitif yüklü bir iyon (Na+) olurken, klor atomu aldığı fazladan elektronla negatif yüklü bir iyon (Cl-) olur. Bu şekilde her iki atom da soygaz konfigürasyonuna ulaşarak kararlı hale gelir. Oluşan zıt yüklü iyonlar arasında güçlü bir elektrostatik çekim kuvveti meydana gelir ve bu kuvvet sayesinde iyonlar düzenli bir şekilde kristal yapı oluştururlar. Bu yapıda her sodyum iyonu altı klor iyonu ile, her klor iyonu da altı sodyum iyonu ile çevrilidir. Bu nedenle yemek tuzunun yapı birimi moleküler değil, kristaldir.

4. 1. ünite bilgilerinize göre NaCI, CaO, KOH, NaOH, Ca(OH)2, NaHCO3 ve CaCO3 iyonik bileşiklerinin yaygın adlandırmalarını yazınız.

NaCI - Yemek tuzu
CaO - Sönmemiş kireç
KOH - Potas kostik
NaOH - Sudkostik (kostik)
Ca(OH)2 - Sönmüş kireç
NaHCO3 - Yemek sodası
CaCO3 - Kireç taşı

5. Atomlar arasında elektron ortaklaşmasına dayalı olarak oluşan kovalent bağ hangi sınıf element atomları arasında oluşabilir? Araştırınız.

Cevap:

Kovalent bağ, atomların elektron çiftlerini paylaşmaları ile kurulan bağlardır. Kovalent bağ oluşumu, atomların dış yörüngelerinin dolması ile meydana gelir. Bu nedenle kovalent bağ, genellikle benzer elektronegatifliğe sahip atomlar arasında oluşabilir. Örneğin, H–H veya C–H gibi aynı veya yakın elektronegatifliğe sahip atomların paylaştıkları elektronlar, apolar kovalent bağ oluştururken, H–O veya H–F gibi elektronegatifliği farklı olan atomların kurduğu kovalent bağlar polar kovalent bağ olur. Kovalent bağlı bileşiklerin örnekleri arasında su (H 2 O), metan (CH 4), amonyak (NH 3), karbondioksit (CO 2) ve oksijen (O 2) sayılabilir.

6. 2. ünite bilgilerinize göre periyodik sistemde elektronegatifli en büyük üç element hangisidir?

Cevap:

Elektronegatiflik, bir molekül içindeki bir atomun elektronları çekme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Periyodik sistemde elektronegatiflik, periyotlarda soldan sağa doğru gidildikçe değerlik elektron sayısının artmasıyla artar. Gruplarda ise yukarıdan aşağı doğru inildikçe atom büyüklüğünün artmasıyla azalır. Periyodik sistemde elektronegatifliği en büyük üç element sırası ile flor (F), oksijen (O) ve azot (N)'tur. Klor (Cl), brom (Br) ve iyot (I) halojenlerinin elektronegatiflik değerleri de diğer elementlerden büyüktür.

7. Bir bardakta bulunan su buharlaştığında kimyasal yapısı değişir mi? Suyun buharlaşmasında atomlar mı yoksa moleküller mi birbirinden uzaklaşır? Araştırınız.

Cevap:

Bir bardakta bulunan su buharlaştığında kimyasal yapısı değişmez. Suyun buharlaşması bir fiziksel değişimdir. Bu değişimde su moleküllerinin (H 2 O) arasındaki kohezyon kuvvetleri azalır ve su molekülleri sıvı fazdan gaz fazına geçer. Bu süreçte su moleküllerinin iç yapısı veya kimyasal bağları bozulmaz. Sadece fiziksel durumları değişir. Dolayısıyla suyun buharlaşmasında atomlar değil, moleküller birbirinden uzaklaşır.

8. Sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça buharlaşmaları zorlaşır mı? Bu bağlamda kaynama noktaları nasıl değişir? Araştırınız.

Cevap:

Evet, sıvıların molekülleri arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça buharlaşmaları zorlaşır. Çünkü buharlaşma, sıvının yüzeyindeki moleküllerin gaz fazına geçmesi olayıdır. Bu olay için moleküllerin yeterli kinetik enerjiye sahip olması gerekir. Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça, moleküllerin birbirinden ayrılması için daha fazla enerji gerekecektir. Bu da buharlaşmanın yavaşlamasına neden olacaktır. Bu bağlamda kaynama noktaları da artacaktır. Kaynama noktası, sıvının içindeki basıncın dış basınca eşit olduğu sıcaklıktır. Sıvının içindeki basınç, moleküllerin birbirine uyguladığı kuvvetle ilgilidir. Moleküller arasındaki çekim kuvvetleri arttıkça, sıvının içindeki basınç da artar. Bu da dış basınca eşit olması için daha yüksek bir sıcaklığa ihtiyaç duyulacağı anlamına gelir. Dolayısıyla kaynama noktası yükselir.