Question

Aydınlanma çemberi nedir?

Answer 1

Aydınlanma çemberi, dünyanın karanlık yarısı ile aydınlık yarısını birbirinden ayıran çember şeklindeki hat. Dünyanın kendi ekseni etrafındaki dönüşü ve güneş etrafındaki yörüngesindeki seyahati esnasında bir yarısı güneş ışıklarıyla aydınlanırken, diğer yarısı karanlıkta kalır. Dünyanın dönüşü ve ilerleyişi nedeniyle aydınlanma çemberi de sürekli ilerlemektedir. Aydınlanma çemberi gece ile gündüz arasındaki sınırı oluşturur.

Dünyanın ve ayın, aydınlık ve karanlık yüzlerinin Mars'tan görünümü

Aydınlanma çemberinin konumu, dünyanın eksen eğikliği ve yörünge hareketine bağlı olarak değişir. Her yıl 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde güneş ışınları ekvatora tam dik gelir ve aydınlanma çemberi kutuplardan geçer. Bu duruma ekinoks veya gün tün eşitliği denir. Bu tarihlerde gece ve gündüz süreleri birbirine eşittir. Ayrıca 21 Haziran ve 21 Aralık tarihlerinde güneş ışınları en fazla kuzey veya güney yarımküreye dik gelir ve aydınlanma çemberi kutup dairelerine teğet geçer. Bu duruma da solstis veya gündönümü denir. Bu tarihlerde gece ve gündüz süreleri en fazla farklılıktadır.

Aydınlanma çemberinin hızı, çizgisel hızla doğru orantılıdır. Çizgisel hız ise ekvator üzerinden kutuplara doğru azalmasından dolayı, aydınlanma çemberinin geçiş işlemi ekvatordan, kutuplara doğru daha yavaş bir hal alır.