Question

12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı Sayfa 74 Cevapları - Eksen Yayınları

Answer 1

1. İslam Ansiklopedisi’nden tasavvuf maddesini inceleyiniz (islamansiklopedisi.info).

Cevap: Tasavvuf “kâinatın sırlarını, kanunlarını ve bunların üzerinde tasarruf etme yollarını öğreten akım” anlamında “theosophy” veya herhangi bir dinin derunî, ruhanî yönünü belirten “mistisizm” (mystisisme) şeklinde algılanarak İslâm mistisizmi diye ifade edilmiş, ancak tasavvufla mistisizm arasında belirgin farklar bulunduğunun anlaşılması üzerine “sufizm” kelimesi kullanılmaya başlanmıştır.

2. Tasavvufun doğuşu ve gelişmesi hakkındaki bilgilerinizi gözden geçiriniz.

Cevap:

Tasavvuf, İslam’ın derinliklerinde bulunan manevi bir disiplindir. Tasavvufun doğuşu ve gelişimi hakkında genel bir bakış aşağıda sunulmuştur:

• Tasavvufun doğuşu, Cenâb-ı Hak’ın insanoğluna “Rûhumdan (kudretimden bir sır) üfledim” buyurarak, kendi katından bir cevheri ikram etmekle başlar.
• Tasavvuf, insanın Zât-ı Ulûhiyyet’e muhabbet sûretiyle kullukta bulunmasını ve neticesinde de mârifetten nasîb alarak, vuslata ermesini murâd eder.
• Tasavvufi düşüncenin oluşumu ve gelişimi üç aşamadan meydana gelir. Asr-ı Saadetle başlar. Sahabeden sonraki nesil ve tabiin devrini ve miladi 7. ve 8. asrı içine alır.
• Tasavvuf ve diğer İslâmi ilimlerin bir ihtiyaç haline gelmesi, sahabe-i kiram ve tabiînden sonraki dönemlerde, dinin aslından uzaklaşılması sebebiyledir.
• Tasavvufun gelişimi, Hazret-i Âdem -aleyhisselâm- ile başlayan ve Hazret-i Muhammed Mustafâ -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’de kemâline erişen peygamberlik silsilesiyle paralel ilerler.

3. Tasavvuftaki engin sevgi ve müsamahanın kaynağını açıklamaya çalışınız.

Cevap:

Tasavvuftaki engin sevgi ve müsamaha, İslam’ın manevi ve ruhani boyutlarının bir tezahürüdür. Tasavvufun temel iki kaynağı Kur’an ve Sünnet’tir. Bu iki kaynak, tasavvufun merkezi terimlerini ve adabını belirler. Tasavvuf, Hz. Peygamber’in (a.s.) hayatında vurgu yaptığı pek çok hususu içerir.

Tasavvuf, aynı zamanda tecrübî bir ilimdir ve bir hal (tecrübe) ilmi olarak kabul edilir. Bu hali elde etmek için sıkı bir riyazet gereklidir. Nefs tezkiyesi ve kalp tasfiyesi de içeren sıkı bir kulluk ve riyazet ameliyesinin sonucunda, mutasavvıf ilham ve keşf denen bir bilgi türüne mazhar olabilir. Bu bilgi, metodolojik olarak akıl ve nakil yoluyla elde edilen istidlali bilgiden biraz farklıdır, çünkü daha çok manevi tecrübe ve müşahedeye dayanır.

Tasavvufun bu derin sevgi ve hoşgörüsü, aynı zamanda İslam’ın zahir ve batın hükümleri çerçevesinde yaşanan manevi ve deruni bir hayat tarzıdır. Bu hayat tarzı, kalp temizliği, nefis terbiyesi, güzel ahlak gibi işlevleri içerir. İlahi aşk, muhabbetin en mükemmel mertebesi olarak kabul edilir ve aşk derecesinde Allah’ı sevmek çok güzel bir duygudur. Bu nedenle, tasavvuftaki engin sevgi ve hoşgörü, bu manevi ve deruni hayat tarzının bir sonucu olarak ortaya çıkar.

4. Alevîlik-Bektaşîlik hakkındaki bilgilerinizi gözden geçiriniz.

Cevap:

• Alevilik ve Bektaşilik, Hacı Bektaş-ı Veli tarafından kurulduğuna inanılan bir tarikattır. Hz. Ali ve Ehli Beyt sevgisi, tevella ve teberra, gibi Alevilik’in temel esaslarına bağlı oluşları yüzünden Bektaşiliğe Alevilik denilebilir.
• Bektaşilik, XIII. yüzyılda Kalenderilik içinde teşekküle başlayıp XV. yüzyılın sonlarında Hacı Bektâş-ı Velî ananeleri etrafında Anadolu’da ortaya çıkan bir tarikattır.
• Bektaşilik, Osmanlı İmparatorluğu tarihi boyunca nüfuzunu koruyan ve gerek oynadığı siyasî roller ve arzettiği farklı dinî inanç ve telakkileri birleştirici yapı, gerekse devletin XVI. yüzyıldan itibaren resmen tanıdığı tek gayri Sünnî tarikat olması sebebiyle en çok ilgi çeken ve en çok araştırılan tarikat olmuştur.
• Bektaşilik’te şeriata karşı umursamazlığın neticesi olarak resim sanatı da kendine mahsus bir gelişme göstermiştir