Question

12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabı Sayfa 14 Cevapları - Eksen Yayınları

Answer 1

1. İslam Ansiklopedisi’nin “İlim” maddesini inceleyiniz (.org.tr).

Cevap:

İslam Ansiklopedisi’nin “İlim” maddesi, ilim kavramının Kur’an ve hadiste, İslam düşüncesinde ve ilimler tarihinde nasıl ele alındığını ve geliştiğini anlatan kapsamlı bir makaledir. Makale, ilim kavramının sözlük anlamı, ilim sahiplerinin nitelikleri, ilim türleri, ilim metodolojisi, ilim ahlakı, ilim ve din ilişkisi, ilim ve felsefe ilişkisi, ilim ve sanat ilişkisi gibi konuları içermektedir. Makale, TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 22. cildinde yer almaktadır.

2. İslam Ansiklopedisi’nin “Dârü’l-hikme” maddesini inceleyiniz.

Cevap:

• Dârü’l-hikme, Fâtımîler’in propaganda amacıyla Kahire’de kurduğu kütüphane ve kültür merkezi. Şiî-İsmâilî mezhebinden olan Fâtımîler, Sünnî Abbâsîler’e karşı hilâfeti temsil hak ve yetkisinin kendilerine ait olduğu fikrini yaymak ve kurdukları devleti her bakımdan güçlendirmek için çeşitli yöntemlere baş vurmuşlardır.
• Dârü’l-hikme, Halife Hâkim-Biemrillâh tarafından 1004 yılında Abbasiler’in Beytülhikmesiyle rekabet etmek için kurulmuştur. Bazı kaynaklarda adı Dârülilim olarak da geçmektedir.
• Dârü’l-hikme, büyük bir kütüphane ile çeşitli toplantı salonları ve odalardan oluşan bir akademi gibi çok yönlü hizmet veriyor ve her sınıftan halka açık bulunuyordu. Burada dil, edebiyat, fıkıh, tefsir, hadis, tarih, tıp, felsefe, astronomi, astroloji, matematik, kimya ve çeşitli sanatlarla ilgili nâdir kitaplar, sanat değeri yüksek olan eserler ve çeşitli koleksiyonlar vardı.
• Dârü’l-hikme, ilmî araştırma yapanlara, eğitim ve öğretimde görev alanlara maaş veriyor, okuyucu ve müstensihlerin kalem, mürekkep, kâğıt vb. ihtiyaçları buradan karşılanıyordu. Halife Hâkim-Biemrillâh, Dârü’l-hikme’nin geliştirilmesi ve burada çalışanlar için cömertçe tahsisatta bulunmuş, Fustat’taki birkaç yerin gelirini bu kuruma vakfetmiş, ayrıca Câmiu’l-Ezher Vakfı başta olmak üzere Kahire’deki bazı camilerin vakıf gelirlerinin bir kısmının Dârü’l-hikme’ye aktarılmasını sağlamıştır.

3. Günümüzdeki bilimsel kurumların İslam bilim tarihindeki benzerlerini bulmaya çalışınız.

Cevap:

Günümüzdeki bilimsel kurumların İslam bilim tarihindeki benzerleri şunlardır:

• Şifahaneler: İslam dünyasındaki hastane, tıp ve araştırma merkezi. Hastaların tedavi edildiği, hekimlerin çalıştığı ve tıp eğitimi verilen yerlerdir.
• Rasathaneler: Gökyüzü olaylarıyla ilgili gözlem yapmak için kurulmuş kurumlar. Gökyüzünü inceleyen, feza çalışmaları yapan ve astronomi bilimini geliştiren yerlerdir.
• Beytü’l Hikmetler: Hem kütüphane görevi gören hem de bilimsel araştırmaların yapıldığı bilimsel kurum. Anlamı Hikmet Evi’dir. Arapça diline çevrilen metinler, bilimsel makaleler ve felsefi eserler burada bulunurdu.
• Camiler ve Mescitler, Mektepler, Medreseler: Eskiden hem eğitim hem de öğretim ihtiyacını karşılayan yerler. Medreseler günümüzün yatılı okulları gibi, yatılı olarak da öğrenci yetiştirirdi. Birçok bilim insanı medreselerde eğitim almıştır. İslam döneminde medreseler akademik eğitim de verirdi.

4. Orta Çağ’da Avrupa ülkelerinin bilim anlayışı hakkında bilgi edininiz.

Cevap:

Orta Çağ Avrupası’nda bilim, doğa, matematik ve doğa felsefesi çalışmalarını içermektedir. Batı Roma İmparatorluğu’nun çöküşüyle birlikte Avrupa kendisini besleyen Yunan öğretisinden mahrum kaldı. Kilise, düşünce özgürlüğünü ve özgür bir şekilde çalışma biçimini yok etmiştir. Papalığın denetimi altında yer alan okullarda skolastik düşünce hakimdi.

Skolastik düşünce, kilisenin otoritesine dayanan ve akıl yürütme ile inancı uzlaştırmaya çalışan bir felsefe akımıdır. Skolastik düşünürler, genellikle Aristoteles’in eserlerini yorumlayarak, doğa bilimleri, mantık, metafizik, etik ve teoloji konularında yazmışlardır. Skolastik düşünce, Orta Çağ boyunca Avrupa’da egemen olan bilim anlayışını şekillendirmiştir.

Orta Çağ Avrupası’nda bilim anlayışı, 12. yüzyıldan itibaren İslam dünyasından gelen tercümeler ve yeniden keşfedilen Yunan eserleri sayesinde değişmeye başlamıştır. Bu dönemde, Avrupa’da ilk üniversiteler kurulmuş ve bilimsel araştırmaların merkezi haline gelmiştir. Orta Çağ Avrupası’nda bilim anlayışının gelişmesine katkıda bulunan bazı önemli bilim insanları şunlardır:

• Roger Bacon (1214-1294): Doğa bilimleri, optik, matematik ve diller üzerine çalışmıştır. Deneysel yöntemin önemini vurgulamıştır.
• Thomas Aquinas (1225-1274): Skolastik düşüncenin en önemli temsilcilerinden biridir. Aristoteles’in felsefesini Hristiyan teolojisi ile uyumlu hale getirmeye çalışmıştır.
• Leonardo Fibonacci (1170-1250): Matematikçi ve sayı teorisyenidir. Hint-Arap sayı sistemi ve Fibonacci dizisi ile tanınmıştır.
• Nicole Oresme (1320-1382): Matematik, fizik, astronomi, ekonomi ve teoloji üzerine çalışmıştır. Koordinat sistemi, grafik gösterim, sonsuz küçükler ve hareket yasaları gibi konularda öncü olmuştur.
• William of Ockham (1285-1347): Mantıkçı ve filozoftur. Ockham’ın usturası olarak bilinen ilkeyi ortaya atmıştır. Bu ilke, gereksiz varsayımlardan kaçınarak en basit açıklamayı tercih etmeyi önerir.

Orta Çağ Avrupası’nda bilim anlayışı, 15. yüzyıldan itibaren Rönesans ile birlikte daha fazla değişim ve gelişim göstermiştir. Bu dönemde, bilim insanları kilisenin otoritesine karşı çıkmış ve doğayı daha bağımsız ve eleştirel bir şekilde incelemeye başlamışlardır.