Question

İslam dininin akla ve bilime verdiği önemi örneklerle açıklayınız?

Answer 1

İslam dininin akla ve bilime verdiği önemi örneklerle açıklamak için, öncelikle İslam’ın akıl ve ilim kavramlarına nasıl baktığını anlamak gerekir. İslam, akıl ve ilim Allah’ın insanlara verdiği büyük nimetler olarak görür. İslam, insanlara aklını kullanmayı, ilmi araştırmayı, çevrelerine ve kainata bakmayı, her şeyin üzerinde düşünmeyi ve ibret almalarını emreder. İslam, iman ve ibadetlerin akılla yapılmasını ister. İslam, ilim öğrenmeyi her müslümana farz kılar. İslam, ilimle uğraşanları yüceltir ve ilimle amel edenleri müjdeleyerek cennete davet eder.

İslam dininin akla ve bilime verdiği önemi gösteren örnekler şunlardır:

• Kur’an-ı Kerim, insanlara aklını kullanmalarını, ilmi araştırmalarını, kainatın yaratılışını, Allah’ın varlığını ve birliğini, peygamberlerin mucizelerini, ahiret hayatını, iyilik ve kötülüğü, helal ve haramı, adalet ve merhameti, sabır ve şükürü, tevbe ve istiğfarı, dua ve zikri, ilahi emir ve yasakları akılla kavramalarını ister. Kur’an-ı Kerim, akıl ve ilimle ilgili pek çok ayet içerir. Örneğin, “Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün ardarda gelişinde, insanlara yararlı şeylerle denizde yüzen gemilerde, Allah’ın yağdırdığı ve kendisiyle yeryüzünü ölümünden sonra dirilttiği suda, her canlıyı orada üretip-yaymasında, rüzgarları estirip-yaymasında, gökle yer arasında boyun eğdirilmiş bulutları evirip-çevirmesinde düşünen bir topluluk için gerçekten ayetler vardır.” (Bakara, 2/164) ayeti, insanlara kainatın yaratılışını akılla incelemelerini ve Allah’ın varlığına ve birliğine delil olarak görmelerini söyler.
• Peygamber Efendimiz (s.a.v.), ilim öğrenmeyi ve öğretmeyi teşvik eden pek çok hadis buyurmuştur. Örneğin, “İlim öğrenmek her müslümanın üzerine farzdır.” (İbn Mâce, Mukaddime, 17) hadisi, ilim öğrenmenin önemini ve sorumluluğunu vurgular. “Kim ilim öğrenir ve onunla amel ederse, Allah onu cennetinde yüksek derecelere ulaştırır.” (Tirmizî, İlim, 19) hadisi, ilimle amel edenleri müjdeleyerek cennete davet eder. “Allah ilim talep edenlere rahmet etsin. Onlar, kendilerine rahmet edenlere, onlardan rahmet dileyenlere ve onlara rahmet dilemeyenlere rahmet ederler.” (İbn Mâce, Mukaddime, 16) hadisi, ilim talep edenlerin rahmete layık olduklarını ve rahmetli olduklarını belirtir.
• Sahabe-i Kiram, Peygamber Efendimiz’in (s.a.v.) ilim öğrenme ve öğretme konusundaki teşviklerine uyarak, Kur’an-ı Kerim’i ve hadisleri öğrenmiş, yorumlamış, yaşamış ve sonraki nesillere aktarmışlardır. Sahabe-i Kiram, aynı zamanda fıkıh, tefsir, kelam, siyer, tarih, edebiyat, coğrafya, astronomi, matematik, tıp, kimya, fizik, botanik, zooloji gibi pek çok ilim dalında da çalışmalar yapmış, ilim merkezleri kurmuş, ilim ehli yetiştirmiş ve ilim kültürünü geliştirmişlerdir. Örneğin, Hz. Ali (r.a.), Hz. Ömer (r.a.), Hz. Osman (r.a.), Hz. Ebu Bekir (r.a.), Hz. Abdullah b. Abbas (r.a.), Hz. Abdullah b. Mesud (r.a.), Hz. Abdullah b. Ömer (r.a.), Hz. Aişe (r.a.), Hz. Enes b. Malik (r.a.), Hz. Ebu Hureyre (r.a.), Hz. Zeyd b. Sabit (r.a.), Hz. Muaz b. Cebel (r.a.), Hz. Amr b. As (r.a.), Hz. Halid b. Velid (r.a.), Hz. Musa b. Nusayr (r.a.), Hz. Kutaybe b. Muslim (r.a.), Hz. Harun er-Reşid (r.a.) gibi sahabeler, ilim öğrenme ve öğretme konusunda örnek olmuşlardır.
• İslam medeniyeti, akıl ve ilim sayesinde altın çağını yaşamış, pek çok ilim dalında önemli eserler vermiş, ilim adamları yetiştirmiş ve dünya ilmine katkıda bulunmuştur. İslam medeniyeti, ilim öğrenmeyi ve öğretmeyi ibadet olarak görmüş, ilim öğrenmenin ve öğretmenin sevabını ummuştur. İslam medeniyeti, ilim öğrenmeyi ve öğretmeyi bir sorumluluk olarak kabul etmiş, ilim öğrenmenin ve öğretmenin hakkını vermiştir. İslam medeniyeti, ilim öğrenmeyi ve öğretmeyi bir hizmet olarak anlamış, ilim öğrenmenin ve öğretmenin faydasını görmüştür. Örneğin, İbn-i Sina, İbn-i Rüşd, İbn-i Haldun, İbn-i Heysem, El-Biruni, El-Harezmi, El-Kindi, Farabi, Gazali, Razi, Cabir b. Hayyan, İbn-i Nefis, İbn-i Batuta, İbn-i Hacer el-Askalani, İmam-ı Şafii, İmam-ı Malik, İmam-ı Ebu Hanife, İmam-ı Ahmed b. Hanbel, İmam-ı Buhari, İmam-ı Müslim, İmam-ı Nesai, İmam-ı Tirmizi, İmam-ı Maturidi, İmam-ı Eşari, Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli, Şeyh Edebali, Osman Gazi, Orhan Gazi, Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim, Kanuni Sultan Süleyman, Mimar Sinan, Katip Çelebi, Evliya Çelebi, Ali Kuşçu, Uluğ Bey, Piri Reis, Nizami, Fuzuli, Hafız, Sadi, Mevlana Celaleddin Rumi, Şeyh Galip, Nedim, Nefi, Baki, Nabi, Şeyh Sadi, Şeyh Şamil, Abdülhamid Han, Mustafa Kemal Atatürk gibi ilim adamları, İslam medeniyetinin akla ve bilime verdiği önemi gösteren örneklerdir.