Question

12. Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 146, 153, 154, 155, 159 , 160 Cevapları - Meb Yayınları

Answer 1

Sayfa 146

Geçmişten günümüze atom kavramıyla ilgili düşünceler nasıl değişmiştir?

Cevap:

Geçmişten günümüze atom kavramıyla ilgili düşünceler birçok bilim insanının yaptığı çalışmalar ve deneyler sonucunda değişmiştir. İlk olarak M.Ö. 400’lü yıllarda Democritus ve hocası Leucippus, maddelerin aynı atomlardan oluştuğunu ve atomların bölünemeyen en küçük parçacıklar olduğunu ileri sürmüşlerdir. 18. ve 19. yüzyıllarda John Dalton, atomun küre şeklinde, içi dolu ve bölünemeyen bir parçacık olduğunu, elementlerin aynı atomlardan, bileşiklerin ise farklı atomlardan oluştuğunu söylemiştir. 19. yüzyılın sonunda J.J. Thomson, atomun içinde elektron adı verilen daha küçük negatif yüklü parçacıkların olduğunu keşfetmiş ve atomu üzümlü kek modeliyle açıklamıştır. 20. yüzyılın başında Ernest Rutherford, atomun içinde pozitif yüklü bir çekirdek ve çekirdek etrafında dönen elektronlardan oluştuğunu ortaya koymuştur. Aynı yüzyılın başlarında Niels Bohr, elektronların çekirdek etrafında belli enerji düzeylerinde döndüklerini belirtmiştir. Daha sonra De Broglie, Heisenberg ve Schrödinger gibi bilim insanları, atomun dalga mekaniği ile açıklanabileceğini göstermişlerdir. Günümüzde ise Modern Atom Teorisi kabul edilmektedir. Bu teoriye göre; atomun çekirdeğinde proton ve nötron adı verilen iki tür parçacık vardır. Elektronlar ise çekirdeğin etrafında belirli bir yerleri olmayan ancak bulunma ihtimali olan bölgelerde hareket ederler. Bu bölgelere elektron bulutu denir.

Atomun çekirdeğini oluşturan temel parçacıklar proton ve nötronlar mıdır?

Cevap:

Evet, atomun çekirdeğini oluşturan temel parçacıklar proton ve nötronlardır. Proton ve nötronlar ise kuark adı verilen daha küçük temel parçacıkların birleşimleridir. Protonlar pozitif, nötronlar ise nötr yüklüdür. Atomun çekirdeğindeki proton sayısı, atomun kimliğini belirleyen atom numarasını verir.

Sayfa 153

I. Atomun boşluklu yapıda olduğunu ilk kez Rutherford söylemiştir.
II. Elektronların ışıma yapmadan çekirdek etrafında çekirdeğe düşmeden dolanmasını Bohr açıklayabilmiştir.
III. Thomson’a göre atom, çekirdeğin içinde yer alan proton ve nötrondan, çekirdeğin çevresindeki yörüngelerde dolanan elektronlardan oluşmuştur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

Cevap: I ve II

Bohr Atom Teorisine göre
I. Elektronlar çekirdek etrafında ışıma yapmadan dolanmaktadır.
II. Elektronlar çekirdeğin çevresinde herhangi bir uzaklıktaki yörüngelerde dolanabilir.
III. Çekirdek etrafında dolanan elektronlar belirli enerji değerlerine sahiptir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

Cevap: I ve III

Sayfa 154

Enerji diyagramı verilen cıva atomu buharına 10 eV enerjili elektronlar gönderiliyor. Elektronlar atomdan hangi kinetik enerjilerle ayrılabilir?

Cevap: 0,28 eV, 1,16 eV, 3,33 eV, 5,14 eV ve 10 eV

Sayfa 155

Bir atomun fotonla veya elektronla uyarılma yolları arasındaki farklar nelerdir? Arkadaşlarınızla tartışınız.

Cevap:

Bir atomun fotonla veya elektronla uyarılma yolları arasındaki farklar şunlardır:

• Fotonla uyarılma, atomun bir fotonu soğurması ve elektronun bir üst enerji seviyesine geçmesiyle gerçekleşir. Elektronla uyarılma, atomun bir elektronla çarpışması ve elektronun bir üst enerji seviyesine geçmesiyle gerçekleşir.
• Fotonla uyarılma için fotonun enerjisi, elektronun geçeceği seviyeler arasındaki enerji farkına eşit veya çok yakın olmalıdır. Elektronla uyarılma için elektronun enerjisi, atomun 1. uyarılma enerjisine eşit veya büyük olmalıdır.
• Fotonla uyarılma sonucunda atom bir foton soğurur ve bir foton yayınlar. Elektronla uyarılma sonucunda atom bir elektron soğurur ve bir foton yayınlar. Ayrıca gelen elektron da enerjisinin bir kısmını kaybederek uzaklaşabilir.
• Fotonla uyarılma ile atom iyonlaştırılamaz. Elektronla uyarılma ile atom iyonlaştırılabilir. İyonlaşma durumunda atomun elektronu çekirdekten tamamen ayrılır ve ışıma oluşmaz.

Sayfa 159

Bohr atom teorisi
I. Elektronun sahip olduğu açısal momentumun en küçük değerinin sıfır olması
II. Çok elektronlu atomların özelliklerinin açıklanması
III. Elektronların yörünge yarıçaplarının kesikli değerlere sahip olması
verilen ifadelerden hangilerini açıklayamaz?

Cevap: I ve II

Sayfa 160

Atomların uyarılma yollarını kısaca açıklayınız. 

Cevap: 

Atomların uyarılma yollarını kısaca şöyle açıklayabiliriz:

• Atomların birbiriyle çarpışması sonucu uyarılması: Dışarıdan gelen bir etkiyle atomlar hızlanır ve esnek olmayan çarpışma yaparlar. Bu çarpışma sonucunda elektronlar üst enerji seviyelerine geçerler. Elektronlar ait oldukları seviyeye dönerken ışıma yaparlar.
• Atomun ısıyla uyarılması: Atom ısıtıldığında enerjisi artar. Bu enerjiyle üst seviyeye çıkan elektron ait olduğu seviyeye döndüğünde ışıma yapar. Metallerde bu durum gözlenebilir. Metallerin aldığı ısı enerjisini ışıma yoluyla dışarıya vermesi spektruma örnektir.
• Atomun elektronlarla uyarılması: Bir atomun başka elektronlar ile bombardımanı sonucu elektronlar arası etkileşim gerçekleşebilir. Atomun elektronları bir üst enerji seviyesine geçtiğinde atom uyarılmış olur. Elektronlarla atom iyonlaştırmak istendiğinde atomun iyonlaşma enerjisine denk veya büyük enerjili elektron göndermek yeterlidir.
• Atomun fotonlarla uyarılması: Bir atomun bir fotonu soğurması ve elektronun bir üst enerji seviyesine geçmesiyle atom uyarılır. Fotonla uyarılma için fotonun enerjisi, elektronun geçeceği seviyeler arasındaki enerji farkına eşit veya çok yakın olmalıdır. Fotonla uyarılma ile atom iyonlaştırılamaz.