Question

Türkiye’de Askerî Darbelerin Hepsi Aynı Yöntemlerle mi Yapılmıştır?

Answer 1

Türkiye’de askerî darbelerin hepsi aynı yöntemlerle yapılmamıştır. Farklı dönemlerde farklı yöntemler kullanılmıştır. Ancak genel olarak askerî darbelerin ortak özelliği, ordunun siyasete müdahale etmesi ve anayasal düzeni askıya almasıdır.

27 Mayıs 1960 darbesi, Türkiye’de yapılan ilk askerî darbedir. Bu darbe, Demokrat Parti iktidarına karşı muhalefetin ve aydınların desteğini almıştır. Darbenin liderleri Milli Birlik Komitesi adlı bir örgüt kurmuş ve yönetime el koymuştur. Darbe sonrası Başbakan Adnan Menderes ve iki bakan idam edilmiş, çok sayıda siyasetçi ve bürokrat tutuklanmıştır.

12 Mart 1971 muhtırası, Türkiye’de yaşanan siyasi ve ekonomik krizler, terör olayları ve sol hareketlerin yükselişi nedeniyle ordunun verdiği bir uyarıdır. Bu muhtıra ile ordunun istekleri doğrultusunda yeni bir hükümet kurulmuş ve anayasa değiştirilmiştir. Muhtıra sonrası çok sayıda solcu örgüt üyesi tutuklanmış, işkence görmüş ve idam edilmiştir.

12 Eylül 1980 darbesi, Türkiye’de yaşanan siyasi istikrarsızlık, ekonomik bunalım ve sokak çatışmaları nedeniyle ordunun yaptığı bir müdahaledir. Bu darbe ile Kenan Evren başkanlığında Milli Güvenlik Konseyi adlı bir orgut kurulmuş ve yönetime el koymuştur. Darbe sonrası çok sayıda siyasi parti, sendika ve dernek kapatılmış, binlerce kişi tutuklanmış, işkence görmüş ve idam edilmiştir.

28 Şubat 1997 post-modern darbesi, Türkiye’de Refah Partisi liderliğindeki koalisyon hükümetine karşı ordunun verdiği bir muhtıradır. Bu muhtıra ile ordunun istekleri doğrultusunda hükümet istifa etmiş ve yeni bir hükümet kurulmuştur. Muhtıra sonrası çok sayıda İslamî kesim mensubu tutuklanmış, yargılanmış ve cezalandırılmıştır.

27 Nisan 2007 e-muhtırası, Türkiye’de Cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında ordunun internet sitesinden yayınladığı bir bildiridir. Bu bildiri ile ordunun laiklik ilkesine bağlı olduğu ve Cumhuriyet’in temel niteliklerinin tartışmaya açılmasına izin vermeyeceği belirtilmiştir. Bildiri sonrası seçim sürecinde gerginlik yaşanmış ancak herhangi bir müdahale olmamıştır.

15 Temmuz 2016 darbe girişimi, Türkiye’de Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) mensubu askerlerin yaptığı bir kalkışmadır. Bu kalkışma ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi, TBMM, Genelkurmay Başkanlığı gibi önemli noktalar ele geçirilmeye çalışılmış ancak halkın ve güvenlik güçlerinin direnişi sonucu başarısız olmuştur.