Question

1921 ve 1924 Anayasalarının İlk Üç Maddesine Bakarak Yeni Kurulan Türkiye Devleti’nin Yapısında Ne Gibi Bir Değişiklik Gözlemlenmektedir?

Answer 1

1921 ve 1924 Anayasalarının ilk üç maddesine bakarak yeni kurulan Türkiye Devleti’nin yapısında şu gibi değişiklikler gözlemlenmektedir:

• Rejim değişikliği: 1921 Anayasası’nda devletin yönetim şekli belirtilmemişken, 1924 Anayasası’nda devletin yönetim şeklinin cumhuriyet olduğu açıkça belirtilmiştir. Böylece monarşi ve teokrasi yerine demokrasi ve laiklik esas alınmıştır.
• Din-devlet ilişkisi: 1921 Anayasası’nda dini buyrukları TBMM’nin belirlediği, 1924 Anayasası’nda ise devletin dini İslam olduğu ifade edilmiştir. Ancak bu madde, 1928 yılında yapılan değişiklikle anayasadan çıkarılmıştır. Böylece din-devlet ilişkisi laiklik ilkesi çerçevesinde düzenlenmiştir.
• Yasama-yürütme-yargı ilişkisi: 1921 Anayasası’nda yasama ve yürütme yetkisi TBMM’ye verilmiş, yargı ise TBMM’ye bağlı kılınmıştır. 1924 Anayasası’nda ise yasama yetkisi TBMM’ye, yürütme yetkisi cumhurbaşkanı ve bakanlar kuruluna, yargı yetkisi ise bağımsız mahkemelere verilmiştir. Böylece kuvvetler ayrılığı ilkesi benimsenmiştir.
• Devletin nitelikleri: 1921 Anayasası’nda devletin nitelikleri hakkında bir madde bulunmazken, 1924 Anayasası’nda devletin nitelikleri hakkında bir madde eklenmiştir. Bu maddeye göre Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
• Devletin sembolleri: 1921 Anayasası’nda devletin sembolleri hakkında bir madde bulunmazken, 1924 Anayasası’nda devletin sembolleri hakkında bir madde eklenmiştir. Bu maddeye göre Türkiye Devleti’nin bayrağı şekli kanununda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır, milli marşı İstiklal Marşı’dır ve başkenti Ankara’dır.