Question

Harzemşahlar Devleti’nin zayıflaması Moğolların Anadolu yönünde ilerlemelerini nasıl etkilemiştir?

Answer 1

Harzemşahlar Devleti, 13. yüzyılın başlarında Orta Asya ve İran’da hüküm süren bir Türk devletiydi. Moğolların saldırıları sonucu güç kaybeden Harzemşahlar, Anadolu’ya sığınmaya çalıştılar. Ancak Anadolu Selçuklu Devleti ile 1230 yılında Yassıçemen savaşında karşılaştılar ve yenilgiye uğradılar. Bu savaş sonrasında Harzemşahlar Devleti’nin zayıflaması Moğolların Anadolu yönünde ilerlemelerini şu şekilde etkilemiş olabilir:

• Moğolların önündeki engelin kalkması: Harzemşahlar Devleti, Moğollara karşı Anadolu Selçuklu Devleti’nin doğal bir müttefiki ve tampon bölgesiydi. Harzemşahların yıkılmasıyla Moğollar Anadolu’ya daha kolay ulaşma imkanı buldular. 1243 yılında Kösedağ savaşında Anadolu Selçuklu Devleti’ni yenerek Anadolu’yu istila ettiler.
• Anadolu’nun toplumsal dengesinin bozulması: Harzemşahların yıkılmasıyla Anadolu’ya kaçan çok sayıda Oğuz Türkmeni, Anadolu Selçuklu Devleti’nin kontrolünü zorlaştırdı. Oğuz Türkmenleri, yerleştikleri bölgelerde isyanlar çıkardılar, yerel beylikler kurmaya başladılar ve Moğollara karşı direnişe geçtiler. Bu durum Anadolu’nun siyasi ve sosyal istikrarını bozdu.
• Anadolu’nun ticari ve kültürel gelişiminin durması: Harzemşahların yıkılmasıyla Anadolu Selçuklu Devleti’nin doğu ticaret yolları kesildi. Moğolların istilasıyla da batı ticaret yolları tehlikeye girdi. Bu durum Anadolu’nun ekonomik gelişimini olumsuz etkiledi. Ayrıca Moğolların saldırıları sonucu birçok şehir, medrese, cami, kervansaray ve kültür eseri tahrip edildi veya yakıldı. Bu durum da Anadolu’nun kültürel gelişimini durdurdu.