Question

İslamiyet Öncesi Türk Devletleri ile İlk Türk İslam Devletlerindeki Askeri Yapıları Karşılaştırınız.

Answer 1

İslamiyet öncesi Türk devletlerinde askerlik özel bir meslek olarak kabul edilmemiş; kendisini, ailesini ve yurdunu korumak isteyen herkes asker olarak yetişmiştir. Türkler askerlik görevini vatan borcu olarak bilir, bu vazifeyi gönüllü olarak yapardı. Ordu, "Onlu sisteme göre düzenlenmiş ve “Turan Taktiği” kullanılmıştır. Ordu-millet geleneğinin sonucu olarak çocuklar bile küçük yaşlardan itibaren askerliğe alıştırılırdı. Türklerde kadın erkek herkes savaş sanatını iyi bilirdi. Hatta gerektiğinde kadınlar da savaşa katılırdı.

Türk-İslam devletlerinde ise ilk Türk devletlerinden farklı olarak getirilen yenilik, orduya “gulam sistemi”nin yerleştirilmesi olmuştur. Gulamlar, esir alınan veya satın alınan yabancı kökenli askerlerdi. İlk kez Hz. Ömer Döneminde kullanılan askerî "ikta"nın, Büyük Selçuklular tarafından geliştirilip Türk ordusunda uygulanması İslamiyet ile birlikte Türk askerî sisteminde meydana gelen diğer bir yenilik olmuştur. İkta sistemi, devlete bağlı askerlere belirli bir toprak parçasının gelirinin verilmesi anlamına geliyordu. Türk-İslam devletlerinde ordu, büyük ölçüde Türklerden meydana gelirken bazı istisnai durumlar da görülmüştür. Gazneli ordusunda birçok Müslüman yerli unsura da yer verilmiştir. İlk Türk devletlerinde hâkim olan “Türk Cihan Hakimiyeti Mefkûresi” yerini “Gaza ve Cihad” anlayışına bırakmıştır. İlk Türk devletlerinde savaş araçları olarak kılıç, kalkan, kargı ve mızrak gibi silahlar kullanılırken Türk - İslam devletlerinde bunların yanı sıra Gazneliler Devleti ordusunda filler de kullanılmıştır.