Question

5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı Sayfa 144, 145, 146, 147, 148 Cevapları - Anadol Yayıncılık

Answer 1

Sayfa 144 Cevapları

Hazırlık Çalışması

Ailenizle gıda alışverişine gittiğinizde satın aldığınız ürünlerde nelere dikkat edersiniz? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap:

Gıda alışverişine gittiğimde satın aldığım ürünlerde dikkat ettiğim bazı noktalar şunlardır:

• Son kullanma tarihi: Gıda ürünlerinin son kullanma tarihini kontrol etmek, sağlığımız için çok önemlidir. Son kullanma tarihi geçmiş veya yaklaşmış ürünleri almamaya özen gösteririm. Son kullanma tarihi, gıda ürünlerinin ambalajında belirtilir.
• Besin değeri: Gıda ürünlerinin besin değerini incelemek, sağlıklı beslenmemize yardımcı olur. Besin değeri, gıda ürünlerinin ambalajında veya etiketinde bulunur. Besin değeri, gıda ürünlerinin içerdiği kalori, protein, karbonhidrat, yağ, lif, vitamin ve mineral miktarlarını gösterir.
• İçindekiler: Gıda ürünlerinin içindekiler listesini okumak, alerjimiz veya kaçınmamız gereken bir madde olup olmadığını anlamamızı sağlar. İçindekiler listesi, gıda ürünlerinin ambalajında veya etiketinde yer alır. İçindekiler listesi, gıda ürünlerinin içerdiği tüm bileşenleri sıralar.
• Organik sertifikası: Gıda ürünlerinin organik olup olmadığını bilmek, doğal ve kaliteli ürünler tüketmemize imkan verir. Organik sertifikası, gıda ürünlerinin ambalajında veya etiketinde bulunur. Organik sertifikası, gıda ürünlerinin organik tarım yöntemleriyle üretildiğini ve kimyasal madde içermediğini belgeler.
• Fiyat: Gıda ürünlerinin fiyatını karşılaştırmak, bütçemize uygun alışveriş yapmamızı sağlar. Fiyat, gıda ürünlerinin ambalajında veya etiketinde yazılıdır. Fiyat, gıda ürünlerinin gramajına veya adedine göre değişir.

Bu noktalara dikkat ederek gıda alışverişi yapmak hem sağlığımız hem de cebimiz için faydalıdır.

Sayfa 145 Cevapları

Filiz Hanım ve oğlu Mehmet arasında geçen diyalogla ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlamanın başka ne gibi avantajları olabilir? Sizin de aile büyükleriniz alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlıyor mu?

Cevap:

Alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlamanın birçok avantajı vardır. Bunlardan bazıları şunlardır:

• İsrafın önlenmesi: İhtiyaç listesi hazırlamak, evde zaten olan veya bozulma riski taşıyan ürünleri tekrar almamızı engeller. Böylece hem para hem de gıda israfının önüne geçeriz.
• Sağlıklı beslenme: İhtiyaç listesi hazırlamak, sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı yapmamızı kolaylaştırır. Önceden ne yiyeceğimizi belirleyerek, markette gördüğümüz abur cubur veya hazır gıdalara kanmaz ve daha bilinçli seçimler yaparız.
• Psikolojik rahatlama: İhtiyaç listesi hazırlamak, alışveriş stresini azaltır. Marketlerde kararsızlık yaşamaz, gereksiz yere dolaşmaz ve zaman kaybetmeyiz. Ayrıca, bütçemizi aşmadan alışveriş yaparak maddi kaygılardan kurtuluruz.

Benim aile büyüklerim genellikle alışverişe çıkmadan önce ihtiyaç listesi hazırlarlar. Böylece hem daha düzenli hem de daha ekonomik bir alışveriş yaparlar.

Bilinçli tüketici kavramını daha önce duydunuz mu? Sizce bilinçli tüketiciler alışveriş esnasında nasıl davranır?

Cevap:

Bilinçli tüketici kavramını duydum. Bu kavram, alışveriş yaparken haklarını bilen, ihtiyaçlarını gözeten, kaliteli ve güvenli ürünler seçen, israf etmeyen ve çevreye duyarlı olan tüketicileri tanımlar. Bilinçli tüketiciler, hem kendileri hem de toplum için faydalıdır. Bilinçli tüketiciler alışveriş esnasında şu şekilde davranır:

• Araştırma yapar: Bilinçli tüketiciler, alacakları ürün veya hizmet hakkında önceden bilgi edinirler. Ürünün özelliklerini, fiyatını, kalitesini, garanti süresini ve son kullanma tarihini kontrol ederler. Ayrıca, ürünün TSE veya CE gibi belgelerinin olup olmadığını da incelerler.
• Karşılaştırma yapar: Bilinçli tüketiciler, alacakları ürün veya hizmeti farklı yerlerden karşılaştırırlar. En uygun fiyatı ve performansı bulmaya çalışırlar. Ayrıca, ürünün yorumlarını okuyarak diğer tüketicilerin deneyimlerinden yararlanırlar.
• Planlı alışveriş yapar: Bilinçli tüketiciler, alışverişe çıkmadan önce bir liste hazırlarlar. Bu liste, ihtiyaç duydukları ürün veya hizmetleri içerir. Bilinçli tüketiciler, bu listenin dışına çıkmazlar ve gereksiz harcama yapmazlar. Böylece, bütçelerini korurlar ve israf etmezler.
• Haklarını savunur: Bilinçli tüketiciler, alışveriş sırasında veya sonrasında herhangi bir sorun yaşarlarsa haklarını ararlar. Aldıkları ürün veya hizmetin faturasını veya fişini saklarlar. Ürünü iade etmek veya değiştirmek isterlerse bunu yapabilirler. Gerekirse, tüketici hakem heyetine veya mahkemesine başvurabilirler.

Sayfa 148 Cevapları

Aşağıda, satın alınan ürünlerle ilgili çeşitli durumlar verilmiştir. Öğrendiklerinizden yararlanarak bilinçli bir tüketicinin yapması gerekenleri defterinize yazınız.

1. Hatice Hanım satın aldığı bilgisayarı kutusundan çıkardığında ekranının kırık olduğunu görmüştür. Hatice Hanım’ın yerinde olsaydınız ne yapardınız?

Cevap:

Ben Hatice Hanım’ın yerinde olsaydım, şu adımları izlerdim:

• Fatura veya fişi saklar: Satın aldığım bilgisayarın faturasını veya fişini saklar, kaybetmez veya yırtmazdım. Fatura veya fiş, satın aldığım ürünün kanıtıdır. Ürünü iade etmek veya değiştirmek istersem bunu göstermem gerekir.
• Satıcıya başvurur: Satın aldığım bilgisayarın ekranının kırık olduğunu fark eder etmez, satıcıya başvurur, durumu anlatır ve çözüm isterdim. Satıcı, ürünü iade almak veya değiştirmek zorundadır. Eğer satıcı bunu reddederse, tüketici haklarına aykırı davranmış olur.
• Tüketici hakem heyetine başvurur: Satıcıyla anlaşamazsam, tüketici hakem heyetine başvurur, şikayetimi dile getirir ve haklarımı arardım. Tüketici hakem heyetleri, tüketicilerin uğradıkları haksızlıkları çözmek için kurulmuş resmi kurumlardır. Tüketici hakem heyetleri, ücretsiz ve hızlı bir şekilde karar verir.

Bu adımları izleyerek, hem bilgisayarımın sorununu çözmeye çalışır hem de bilinçli bir tüketici olurdum.

2. Yasemin, okuldan eve geldiğinde annesinin kapıdan satış yöntemiyle ütü satın aldığını öğrenmiştir. Ancak annesi ütüyü aldığına pişman olmuştur. Yasemin’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?

Cevap:

Yasemin’in yerinde olsaydım, anneme kapıdan satış yöntemiyle ütü satın almanın risklerini anlatırdım. Kapıdan satış yöntemi, satıcıların tüketicileri ikna etmek için kullandıkları bir taktiktir. Bu taktikte, satıcılar önce küçük bir istekle kapıyı açtırır, sonra da tüketiciye ürünleri göstererek onları almaya yönlendirir. Bu durumda, tüketici ürünleri iyi incelemeden, karşılaştırma yapmadan ve ihtiyacını belirlemeden satın alma kararı verir. Bu da pişmanlık duymasına ve zarar görmesine neden olabilir.

3. Serkan Bey’in aldığı televizyon 6 ay sonra arızalanmıştır. Bunun üzerine Serkan Bey garanti belgesi ve faturayla birlikte ürünü satın aldığı yere gitmiştir. Ancak satıcı Serkan Bey’in sorunuyla ilgilenmemiştir. Serkan Bey’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?

Cevap:

Serkan Bey’in yerinde olsaydım, satıcıya tüketici haklarımı hatırlatır ve ürünün tamir, değişim veya iade edilmesini isterdim. Çünkü, Tüketici Hakları Kanunu’na göre, satın alınan malın ayıplı çıkması durumunda tüketici, malın ücretsiz olarak tamirini, malın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini, bedelden indirim yapılmasını veya sözleşmeden dönülmesini talep edebilir. Bu taleplerden birini seçme hakkı da tüketicinin kendisine aittir. Ayrıca, garanti belgesi ve fatura gibi belgeler, tüketiciyi koruyan ve haklarını kanıtlayan önemli evraklardır.

Satıcı, tüketici haklarımı tanımaz veya sorunumu çözmezse, Tüketici Hakem Heyeti’ne başvururdum. Tüketici Hakem Heyeti, tüketicilerin uğradıkları haksızlıkları gidermek için kurulmuş bir kurumdur. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurmak için, ilgili formu doldurmak ve gerekli belgeleri eklemek gerekir. Tüketici Hakem Heyeti, başvuruyu inceleyerek karar verir ve kararın uygulanmasını sağlar. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurmak için belirli bir parasal sınır vardır. Bu sınır her yıl değişmektedir. 2023 yılı için bu sınır 13.000 TL’dir.

Satıcıya veya Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurduktan sonra sorunum çözülmezse, son çare olarak tüketici mahkemesine giderdim. Tüketici mahkemesi, tüketicilerin uğradıkları zararları tazmin etmek için kurulmuş bir mahkemedir. Tüketici mahkemesine başvurmak için, dava dilekçesi hazırlamak ve delilleri sunmak gerekir. Tüketici mahkemesi, davayı görerek karar verir ve kararın uygulanmasını sağlar. Tüketici mahkemesine başvurmak için herhangi bir parasal sınır yoktur. Ancak, dava açmadan önce arabuluculuk yoluna başvurmak zorunludur.

4. Hakan Bey marketten etiket fiyatı 8 TL olan peynirden almıştır. Marketten aldığı fişi kontrol ettiğinde peynirin fiyatının fişte 10 TL yazdığını görmüştür. Hakan Bey’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?

Cevap:

Ben Hakan Bey’in yerinde olsaydım, şu adımları izlerdim:

• Fişi saklar: Satın aldığım peynirin fişini saklar, kaybetmez veya yırtmazdım. Fiş, satın aldığım ürünün kanıtıdır. Ürünü iade etmek veya değiştirmek istersem bunu göstermem gerekir.
• Satıcıya başvurur: Satın aldığım peynirin fiyatının etiket fiyatından farklı olduğunu fark eder etmez, satıcıya başvurur, durumu anlatır ve çözüm isterdim. Satıcı, ürünü iade almak veya değiştirmek zorundadır. Eğer satıcı bunu reddederse, tüketici haklarına aykırı davranmış olur.
• Tüketici hakem heyetine başvurur: Satıcıyla anlaşamazsam, tüketici hakem heyetine başvurur, şikayetimi dile getirir ve haklarımı arardım. Tüketici hakem heyetleri, tüketicilerin uğradıkları haksızlıkları çözmek için kurulmuş resmi kurumlardır. Tüketici hakem heyetleri, ücretsiz ve hızlı bir şekilde karar verir.