Question

12. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 66 Cevapları - Meb Yayınları

Answer 1

Hazırladığınız görsel sunuları sınıf içinde arkadaşlarınızla paylaşınız. Biyogüvenlik ve biyoetiğin önemini sınıf arkadaşlarınızla tartışınız.

1. Genetiği değiştirilmiş organizmalar ve ürünler, biyogüvenlik açısından ne gibi sorunlar oluşturmuştur?

Cevap:

Genetiği değiştirilmiş organizmalar (GDO), genetik mühendisliği teknikleri kullanılarak bir organizmanın genlerinin değiştirilmesi sonucu oluşan yeni organizma formlarına denmektedir. GDO’ların gıda, sağlık, tarım ve çevre gibi alanlarda faydaları olduğu gibi, biyogüvenlik açısından da bazı sorunlar oluşturduğu bilinmektedir. Bu sorunlar şunlardır:

• GDO’ların insan ve hayvan sağlığına etkileri henüz tam olarak bilinmemektedir. GDO’lar, aktarılan yeni gen ürünlerini ve onlardan kaynaklanan sekonder metabolitleri içerdiğinden, alerji, toksisite, antibiyotik direnci, kanser gibi olası riskler taşımaktadır.
• GDO’ların çevre ve ekolojik çeşitliliğe etkileri de endişe vericidir. GDO’lar, doğal bitki ve hayvan türleriyle melezleşerek genetik kirliliğe, biyolojik çeşitliliğin azalmasına, ekosistem dengesinin bozulmasına ve istilacı türlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
• GDO’ların sosyo-ekonomik etkileri de göz ardı edilemez. GDO’lar, patent hakları, biyopiratlık, ticaret engelleri, gıda güvenliği ve egemenliği gibi konularda haksız rekabet, adaletsizlik ve eşitsizlik yaratabilir.

Bu nedenle, GDO’ların üretimi, ithalatı, ihracatı, ticareti ve tüketimi konusunda ulusal ve uluslararası düzeyde yasal düzenlemeler yapılması ve biyogüvenlik önlemlerinin alınması gerekmektedir. Türkiye’de 2010 yılında yürürlüğe giren Biyogüvenlik Kanunu ile GDO’ların izlenmesi ve denetlenmesi amaçlanmıştır. Ancak bu kanunun uygulanmasında bazı eksiklikler ve aksaklıklar olduğu da eleştirilmektedir. Bu konuda bilimsel verilere dayalı, şeffaf ve katılımcı bir yaklaşım benimsenmesi önemlidir.

2. Biyoetiğin inceleme alanına giren konular nelerdir?

Cevap:

Biyoetik, tıp ve biyoloji alanında ortaya çıkan yeniliklerin, çeşitli teknolojik gelişmelere bağlı olan bilimsel sonuçların, etik düzlemde meydana getirdiği kapsamlı sorunların irdelenmesi üzerinden gelişen etik alanı ya da bölümüdür. Biyoetik, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre ve ekolojik çeşitliliğin korunması gibi konuları ele alır. Biyoetiğin inceleme alanına giren konular şunlardır:

• Tıp etiği: Hekim-hasta ilişkisi, hasta hakları, tıbbi müdahalelerin onayı, tıbbi gizlilik, organ nakli, ötanazi, kürtaj, kısırlaştırma gibi konuları kapsar.
• Klinik etik: Hastane ve sağlık kuruluşlarında karşılaşılan etik sorunları çözmek için kullanılan bir yöntemdir. Klinik etik komiteleri bu amaçla kurulur.
• Araştırma etiği: İnsan ve hayvanlar üzerinde yapılan bilimsel araştırmaların etik ilkelerine uygunluğunu değerlendiren bir alandır. Araştırma etiği kurulları bu amaçla oluşturulur.
• Tıbbi biyoetik: Genetik mühendisliği, biyoteknoloji, kök hücre araştırmaları, klonlama, genetik tanı ve tedavi gibi konuları içerir.
• Çevre etiği: Doğal kaynakların kullanımı, atık yönetimi, kirlilik, iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik gibi konularda insanın doğa ile olan ilişkisini ele alır.
• Ekolojik etik: Ekosistemlerin korunması, sürdürülebilirlik, ekolojik adalet gibi konulara odaklanır.