Question

12. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 71 Cevapları - Meb Yayınları

Answer 1

Adenozin deaminaz (ADA), pürin bazlarının yıkımıyla ilgili olan ve adenozinin amin grubunu kopararak inozine dönüşmesini sağlayan bir enzimdir. Temel etkinliği lenfosit çoğalması ve fark- j lılaşmasıdır. ADA enziminde eksiklik, şiddetli T lenfosit işlev bozukluklarına ve dolayısıyla SCID (kombine immün yetmezliği) hastalığına neden olur. SCID nadir rastlanan, kalıtsal bir hastalıktır ve son 20 yıldır virüsler kullanılarak gen terapisi ile başarılı bir şekilde tedavi edilebilmektedir. Aşağıda bu tedavi sürecinin aşamaları gösterilmiştir.

Cevap: 

ADA, pürin bazlarının yıkımı ile ilgili bir enzimdir. Adenozinin amin grubunu kopararak inozine dönüşmesini sağlar.

25. SCID hastalığının gen terapisi uygulanarak tedavi edilmesi sürecinde bakterilerin görevini açıklayınız?

Cevap: 

SCID hastalığının gen terapisi uygulanarak tedavi edilmesi sürecinde bakterilerin görevi, genetik olarak değiştirilmiş bir vektör olarak kullanılmalarıdır. Vektörler, gen terapisinde hastalıklı veya eksik olan genleri hedef hücrelere taşıyan araçlardır. Vektörler viral veya viral olmayan (non-viral) olabilir.

Viral vektörler, enfekte ettikleri hücrelere genomlarını verimli bir şekilde taşıyabilecek mekanizmalara sahip virüslerdir. Viral vektörlerden biri olan retrovirüs vektörü, SCID hastalığında ADA geni taşıyarak iki çocuğun tedavisinde kullanılmıştır. Viral olmayan vektörler ise polimer bazlı ve inorganik biyomateryallere nükleik asitler gibi çeşitli terapötik ajanların eklenmesi ile sentezlenen nano boyutlu taşıyıcılardır.

Bakteriler, viral olmayan vektörlerin bir türüdür. Bakteriler, plazmit adı verilen küçük DNA molekülleri taşırlar. Plazmitler, bakterilerin hücre bölünmesi sırasında kopyalanarak diğer bakterilere aktarılabildiği için gen transferi için uygun bir araçtır. Plazmitlere istenen genler eklenerek bakterilerin içine sokulur ve bakterilerin çoğalmasıyla bu genler de kopyalanır. Daha sonra plazmitler bakterilerden izole edilerek hedef hücrelere aktarılır. Bu şekilde bakteriler, gen terapisinde kullanılan viral olmayan vektörlerden biri olarak işlev görürler.

26. SCID hastalığında vücuttaki hangi hücreler zarar gördüğü için bağışıklık sistemi görev yapamaz?

Cevap:

SCID hastalığında vücuttaki lenfositler zarar görür. Lenfositler, bağışıklık sisteminin en önemli hücreleridir ve T hücreleri ve B hücreleri olarak ikiye ayrılırlar. T hücreleri virüs ve mantar enfeksiyonlarına karşı savunmada en önemli rolü oynar. B hücreleri ise antikor adı verilen bağışıklık moleküllerini üretirler. SCID hastalığında lenfositler ya olmaması ya da gerektiği gibi çalışmaması nedeniyle bağışıklık sistemi görev yapamaz.

27. ADA geni ve SCID hastalığının tedavi süreciyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi doğru bir açıklama değildir?

A) SCID hastalığının tedavi sürecinde virüsler vektör (taşıyıcı) olarak kullanılmıştır.

B) Tedavi sürecinden sonra bebeğin tüm hücrelerinde ADA enzimi üretilmeye başlar.

C) Bu kalıtsal hastalık, metabolizma için gerekli olan bir enzimin üretilememesinden kaynaklanır.

D) Hastalığın tedavi sürecinde, kontrollü olarak viral enfeksiyon gerçekleşmektedir.

E) Bu biyoteknolojik çalışmalara benzer çalışmalarla başka metabolik hastalıklar da tedavi edilebilir.

Cevap: B