Question

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 52 Cevapları - Semih Ofset Yayınları

Answer 1

Aşağıdaki akıl yürütmelere birer örnek veriniz.

• Tümdengelim (Dedüksiyon);
• Tümevarım (Endüksiyon);
• Analoji; 

Aşağıdaki akıl yürütmelerin tanımlarını ve örneklerini veriyorum.

• Tümdengelim (Dedüksiyon): Genel yargılardan hareketle özel olayların açıklanmasında izlenen yola tümdengelim denir. Örneğin:
• Tüm insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. Öyleyse Sokrates ölümlüdür.
• Tüm kediler dört ayaklıdır. Pamuk bir kedidir. Öyleyse Pamuk dört ayaklıdır.

• Tümevarım (Endüksiyon): Özel olaylardan hareketle genel yargılara ulaşmada izlenen yola tümevarım denir. Örneğin:
• Güneş bugüne kadar her gün doğdu. Öyleyse güneş yarın da doğacak.
• Bu elma kırmızıdır. Bu elma tatlıdır. Öyleyse tüm kırmızı elmalar tatlıdır.

• Analoji: Analoji benzeşim demektir. Olayları durumları kişileri benzeterek çıkarımlar yapmayı sağlar. Örneğin:
• Ayakkabı ayağa ne ise, eldiven de ele odur.
• Atom güneş sistemine benzer. Atomun çekirdeği güneşe, elektronlar da gezegenlere karşılık gelir.

1. Sizce bu iki metin birlikte tutarlı mı yoksa çelişik midir? İnceleyiniz.

2. Tespitinizi metinler üzerinden örnekler vererek destekleyiniz.

Cevap:

Bu iki metin birlikte tutarlıdır. Çünkü her ikisi de insanın değerini, aklını, özgürlüğünü ve eşitliğini vurgulayan felsefi görüşlerdir. Stoacılık ve hümanizm arasında ortak noktalar şunlardır:

• Her ikisi de doğaüstü güçlere veya otoritelere dayanmayan, rasyonel ve etik bir yaşam tarzı önerirler. Stoacılar, doğaya uygun yaşamak için evrensel akla başvururken, hümanistler, insan haklarına ve onuruna dayalı bir görüşler sistemine sahiptirler
• Her ikisi de insanın çok yönlü gelişimini, kültürel, bilimsel ve sanatsal faaliyetleri desteklerler. Stoacılar, bilgelik, cesaret, adalet ve ölçülülük gibi erdemleri geliştirmeyi amaçlarken, hümanistler, insanın potansiyelini ortaya çıkarmak için eğitim, ifade özgürlüğü ve demokrasiyi savunurlar
• Her ikisi de insanların evrensel kardeşliğine, dünya vatandaşlığına ve kozmopolitanizme inanırlar. Stoacılar, insanların soy, zenginlik, konum ve ulus farklılıklarına bakmaksızın aynı evrensel akıldan pay aldıklarını söylerken, hümanistler, insanların birbirlerine saygı, sevgi ve dayanışma göstermeleri gerektiğini belirtirler