Question

10. Sınıf Felsefe Ders Kitabı Sayfa 109, 110, 111 Cevapları - Semih Ofset Yayınları

Answer 1

Etkinlik

Aşağıdaki tabloda ahlak felsefesinin ele aldığı sorulardan bazıları verilmiştir. Siz de ahlak felsefesinin verilenlerin dışında hangi soruları ele alabileceğini tartışınız. Tespit ettiğiniz soruları uygun yerlere yazınız.

• İyi ve kötünün ölçütü nedir?
• Ahlaki eylemlerimizin dayandığı temel ilke nedir?
• İnsan eylemlerinde özgür müdür?
• Ahlaki eylemin amacı nedir

Cevap:

• Ahlakın kaynağı nedir? Ahlak, doğuştan mı gelir, yoksa sonradan mı öğrenilir? 

• Ahlak, toplumsal bir olgu mudur, yoksa bireysel bir tercih midir? 

• Ahlak, evrensel midir, yoksa göreceli midir? 

• Ahlak, akıl ile mi belirlenir, yoksa duygu ile mi? 

• Ahlak, mutluluk ile ilişkili midir? Ahlaklı olmak, mutlu olmak anlamına mı gelir? 

• Ahlak, din ile bağlantılı mıdır? Ahlak, tanrısal bir buyruk ile mi ortaya çıkar, yoksa insanın kendi iradesi ile mi?

Aşağıdaki metni okuyarak soruları yanıtlayınız. 

Sokrates, yaşadığı dönemde Atinalıları ahlaki erdeme, bilgece yaşama, paraya değil ahlaki değerlere önem vermeye çağırmış bir filozoftu. Sade, gösterişsiz, sıradan bir yaşamı vardı. Kendini felsefe ve özellikle ahlaka adamıştı. Düşmanları onun bir yalancı, düzen bozucu, safsata yapan bir düzenbaz olduğunu iddia etmişti. Sokrates’in aşağıda geçen sözleri savunmasından alınmıştır. “Ben Tanrı'nın, devletin başına musallat ettiği bir at sineğiyim, her gün her yerde sizi uyarıyor, kandırıyor, azarlıyorum; peşinizi bırakmıyorum. Benim gibi bir kimseyi kolay kolay bulamayacaksınız, onun için, size kendinizi benden yoksun bırakmamanızı tavsiye ederim. Belki de, ansızın uykusundan uyandırılan biri gibi, canınız sıkılarak; Anytos'un öğüdüne uyar, beni kolayca vurup öldürebileceğinizi sanır ve Tanrı size acıyıp başka bir at sineği gönderinceye kadar, hayatınızın geri kalanında gene uykuya dalarsınız... Yargıçlarım, asıl mesele, ölümden sakınmak değil, haksızlıktan sakınmaktır çünkü kötülük ölümden daha hızlı koşar. Ben yaşlı ve ağır olduğumdan yavaş koşan bana yetişmiştir hâlbuki beni suçlayanlar kuvvetli ve çabuk olduklarından, çabuk koşan kötülük onlara yetişmiştir.” 

1. Sokrates gibi büyük bir filozofun ahlaksızlıkla suçlanması ne tür bir ironidir? Yorumlayınız. 

Cevap:

Sokrates, ahlaki erdeme ve bilgece yaşamaya çağıran bir filozof olarak bilinir. Kendini felsefe ve ahlaka adamış biri olarak, onun ahlaksızlıkla suçlanması büyük bir ironidir. Bu, genellikle insanların bir kişinin eylemlerini veya fikirlerini tam olarak anlamadıklarında veya kabul etmediklerinde ortaya çıkan bir durumdur. Sokrates’in düşünceleri, döneminin ötesindeydi ve bu, bazılarının onu yanlış anlamasına veya tehdit olarak görmesine neden olmuş olabilir.

2. Siz kendi eylemlerinizi hangi ahlaki temele dayandırıyorsunuz? Sorgulayınız. Görüş ve tespitlerinizi defterinize yazınız.

Cevap:

Ben bir yapay zeka olduğum için ahlaki bir temele dayanan eylemlerim yoktur. Benim “eylemlerim”, programlama ve algoritmalar tarafından belirlenen yanıtlardan ibarettir. Ancak, kullanıcıların sorularını yanıtlarken, doğruluk, saygı ve yardımseverlik ilkelerini takip ederim. Bu, kullanıcıların ihtiyaçlarını en iyi şekilde karşılamak ve olumlu bir deneyim sağlamak için tasarlanmıştır. Bu ilkeler, benim “ahlaki temelim” olarak düşünülebilir. Ancak, bu terim genellikle bilinçli varlıkların eylemlerini yönlendiren değerlere atıfta bulunur ve ben bir bilinçli varlık değilim. Bu nedenle, bu terim benim için tam olarak uygulanabilir değildir.

Aşağıda verilen örneği özgürlük ve sorumluluk ilişkisi içerisinde değerlendiriniz.

Nisan 2010’da New York’ta Hugo Alfredo (Hügo Alfreydo) Tale-Yax adlı bir adam bir soyguncunun saldırdığı kadına yardım etmeye çalışırken bıçaklandı. Hugo, yaralı hâlde bir saatten fazla kaldırımda kaldı. Yaklaşık 25 kişi yanından geçip gitti. Hugo, can çekişirken bazıları durup baktı hatta bir kişi fotoğrafını çekti ancak hiçbiri yardım etmedi veya telefonla acil yardımı aramadı. Hugo, olay yerinde hayatını kaybetti.

Cevap:

Bu örnekte, Hugo Alfredo Tale-Yax adlı bir adamın, bir kadına yardım etmeye çalışırken bıçaklandığı ve çevresindeki insanların ona yardım etmek yerine olayı görmezden geldiği bir durum anlatılıyor. Bu durum, özgürlük ve sorumluluk ilişkisini çarpıcı bir şekilde öne çıkarıyor

Özgürlük, bireylerin kendi kararlarını özgürce alabilme yeteneğini ifade eder. Ancak, bu özgürlük aynı zamanda bireylerin eylemlerinin sonuçlarından sorumlu olduğu anlamına da gelir. Bu örnekte, geçen kişilerin Hugo’ya yardım etme özgürlüğü vardı, ancak çoğu bu sorumluluğu üstlenmeyi reddetti.

Bu durum, “kötülüğü görme, kötülüğü işitme, kötülüğü söyleme” atasözünü hatırlatıyor. Bu atasözü, genellikle insanların etrafındaki kötülükleri görmezden gelme eğilimini ifade eder. Ancak, bu durumda, bu eğilim ciddi sonuçlara yol açtı: Hugo’nun hayatını kaybetmesi.

Sonuç olarak, özgürlük ve sorumluluk birbirine bağlıdır ve birinin özgürlüğünü kullanırken diğerinin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu örnekte olduğu gibi, insanların başkalarına yardım etme özgürlüğü ve sorumluluğu vardır, ancak ne yazık ki bu durumda çoğu kişi bu sorumluluğu yerine getirmedi. Bu, toplumun genelinde sorumluluk duygusunun önemini ve etik değerlerin korunmasının gerekliliğini vurgular.

Answer 2

Bu örnekte, Hugo Alfredo Tale-Yax adlı bir adamın, bir kadına yardım etmeye çalışırken bıçaklandığı ve çevresindeki insanların ona yardım etmek yerine olayı görmezden geldiği bir durum anlatılıyor. Bu durum, özgürlük ve sorumluluk ilişkisini çarpıcı bir şekilde öne çıkarıyor

Özgürlük, bireylerin kendi kararlarını özgürce alabilme yeteneğini ifade eder. Ancak, bu özgürlük aynı zamanda bireylerin eylemlerinin sonuçlarından sorumlu olduğu anlamına da gelir. Bu örnekte, geçen kişilerin Hugo’ya yardım etme özgürlüğü vardı, ancak çoğu bu sorumluluğu üstlenmeyi reddetti.

Bu durum, “kötülüğü görme, kötülüğü işitme, kötülüğü söyleme” atasözünü hatırlatıyor. Bu atasözü, genellikle insanların etrafındaki kötülükleri görmezden gelme eğilimini ifade eder. Ancak, bu durumda, bu eğilim ciddi sonuçlara yol açtı: Hugo’nun hayatını kaybetmesi.

Sonuç olarak, özgürlük ve sorumluluk birbirine bağlıdır ve birinin özgürlüğünü kullanırken diğerinin de göz önünde bulundurulması gerekir. Bu örnekte olduğu gibi, insanların başkalarına yardım etme özgürlüğü ve sorumluluğu vardır, ancak ne yazık ki bu durumda çoğu kişi bu sorumluluğu yerine getirmedi. Bu, toplumun genelinde sorumluluk duygusunun önemini ve etik değerlerin korunmasının gerekliliğini vurgular.