Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışının sebepleri ve sonuçları şöyle özetlenebilir:
Sebepleri:
-
Osmanlı İmparatorluğu’nun I. Dünya Savaşı’nda yenilmesi ve Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalaması sonucu Anadolu’nun işgal edilmesi ve Türk halkının zor duruma düşmesi.
-
Samsun ve çevresinde Rum çetelerinin Türk köylerine saldırması ve karışıklıklar çıkarması.
-
İstanbul Hükümeti’nin işgalcilere karşı etkisiz kalması ve Mustafa Kemal’in Anadolu’da halkı örgütleyerek direniş başlatma fikrine sahip olması.
-
Sultan Vahdettin’in Mustafa Kemal’i 9. Ordu Müfettişi olarak ataması ve Karadeniz Bölgesi’nde asayişi sağlamakla görevlendirmesi.
Sonuçları:
-
Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışı Kurtuluş Savaşı’nın fiili başlangıcı olarak kabul edildi ve Türk halkının bağımsızlık mücadelesine öncülük etti.
-
Mustafa Kemal, Samsun’da bir hafta kaldıktan sonra Havza’ya geçti ve burada Amasya Genelgesi’ni hazırlayarak milli iradeye dayanan yeni bir devlet kurma fikrini duyurdu.
-
Mustafa Kemal, Anadolu’da çeşitli milli cemiyetlerle irtibat kurdu ve Erzurum Kongresi ve Sivas Kongresi’ni toplayarak milli birlik ve beraberliği sağladı.
-
Mustafa Kemal, Ankara’ya geçerek TBMM’yi kurdu ve Misak-ı Milli’yi ilan etti. Ayrıca düzenli orduyu oluşturarak işgalcilere karşı savaştı.