Question

Anadolu Medeniyetleri Nelerdir?

Answer 1

Anadolu medeniyetleri, günümüzde Türkiye sınırları içerisinde yaşayan topluluklardır. Anadolu medeniyetleri arasında Hattiler, Hititler, Frigler, İyonlar, Urartular ve Lidyalılar yer alır. İlk Çağ’da Anadolu Medeniyetleri Hattiler (MÖ 2500 – MÖ 1800), Hititler (MÖ 1650 – MÖ 1200), Frigler (MÖ 1200 – MÖ 600), İyonlar (MÖ 1200 – MÖ 745), Urartular (MÖ 900 – MÖ 600) ve Lidyalılar (MÖ 687 – MÖ 548) olarak sıralanabilir

Hititler

• Anadolu uygarlıklarının ilkini Hititler oluşturmaktadır.  
• Başkentleri Hattuşaş’tır. (Boğazköy-Çorum)
• Feodalite yönetim biçimini ilk kullanan devlet Hititlerdir.
• Pankuş adında bir meclis bulunmaktadır.
• Tavananna denilen kraliçe yönetimde söz sahibidir.
• Çok tanrılı din vardır. Her şehrin bir tanrısı olduğundan ülkelerine “Bin Tanrı İli” adı verilmiştir.
• Hititler hukuk kurallarında kadın haklarına yer vermiş, evlilik, boşanma, nikah gibi konulara değinmişlerdir.
• Dünyada ilk defa Medeni Kanun Hititlerde kullanılmıştır.

Hititler yaşadıkları olayları “Anal” adını verdikleri günlüklere yazmışlardır. Olayları kaydederken tanrıya hesap vereceklerini düşünerek yalan katmamışlar, doğruları yazmışlardır.

• Anallar dünyada tarih yazıcılığını başlatan ilk örneklerdir.

Asurların yazıyı getirmesi ile çivi ve resim yazılarını kullanmışlardır. İvriz ve Yazılıkaya Kabartmaları önemli eserlerindendir. Mısırlılarla Hititler dünyada ilk meydan savaşı olan Kadeş Savaşını yapmışlardır. Savaşın ardından dünyada ilk yazılı antlaşma olan Kadeş Antlaşmasını yapmışlardır.

Lidyalılar

• Gediz ve Küçük Menderes nehirleri arasındaki bölgede kurulmuştur.
• Başkentleri Manisa’daki Sard şehridir.
• Kral Yolu sayesinde Mezopotamya ile olan ticareti geliştirmişler ve çok zenginleşmişlerdir. 
• Kara ticaretinin öncü devletlerinden olmuşlardır.
• Parayı bulmuşlardır. Böylelikle ticaretin gelişmesinde önemli rol oynamışlardır.
• Orduda paralı asker kullanmışlardır. Orduya önem vermemeleri çabuk yıkılmalarında etkili olmuştur.
• Çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Ölülerini tümülüs adı verilen yüksek tepeciklere eşyalarıyla birlikte gömmüşlerdir.
• Karun hazinesibu uygarlığa ait günümüze ulaşan en önemli mirastır.
• Altın işlemeciliğinde ileri gitmişlerdir.
• Persler tarafından yıkılmışlardır.

Frigler

• Kızılırmak ile Sakarya nehirleri çevresinde kurulmuşlardır.
• Merkezi Gordion’dur. (Ankara – Polatlı)
• En önemli kralları Kral Midas’tır.
• Frigyalılar tarıma önem vermişler ve tarımı korumak için yasalar koymuşlardır. Örneğin, öküzünü kesene, sabanını kırana, ekilmiş araziye zarar verene ölüm cezası vermişlerdir. 
• Kilim dokumacılığı ve hayvancılık gelişmiştir. 
• “Tapates” adı verilen dünyaca ünlü kilimleri vardır.
• Dini inançları çok tanrılıdır. 
• En büyük tanrıları bereketi simgeleyen Kibele (Ana Tanrıça) idir.
• Friglerden günümüze kalan en önemli eserler Kral Midas’ın mezarı ve Kibele tapınaklarıdır.

Urartular

• Doğu Anadolu’da Van Gölü çevresinde kurulmuşlardır.
• Başkentleri Tuşpa’dır. (Van)
• Tarım, hayvancılık, taş işlemeciliği ve madencilikle uğraşmışlardır.
• En önemli kralları Haldi‘dir.
• Urartular, tabiat varlıklarına çok önem vermişlerdir. Krallara ait ev ve oda biçiminde mezarlar yapmışlardır. Öldükten sonra yaşama inanmışlar ve mezarlarına çeşitli eşyalar koymuşlardır.
• Ahiret inançları vardır.
• Su kanalları ve ilk barajları yapmışlardır.

İyonyalılar

• Diğer bir adıyla Akalardır.
• Dor istilası nedeniylekaçan Akalar Efes, Milet, Foça ve İzmir’de polis adı verilen şehir devletleri kurmuşlardır.
• Bu şehir devletleri, önceleri kralların ve soyluların oluşturduğu oligarşi ile sonradan da aristokratik (soylu) cumhuriyetlerle yönetilmişlerdir.
• Bu durum Demokratik yönetim yapısının ortaya çıkmasında etkili olmuştur.

Tıpta Hipokrat, tarihte Heredot, felsefede Diyojen, matematikte Pisagor, Tales gibi bilim adamları yetişmiştir. İyonya’da gelişmiş bir ticaret ağı oluşturmuşlardır. Koloniler kurmuşlardır. Çok tanrılı din anlayışı vardır. İyonyalılar Fenike Alfabesi’ni kullanmışlar ve geliştirmişlerdir. Mimaride iyon nizamı adı verilen bir tarz oluşturmuşlardır. Artemis tapınağı ve Hera tapınağı en önemli eserleridir.