Question

Bir gün boyunca etrafımızı gözlemleyelim. Gün içinde ısındığına ve soğuduğuna tanık olduğumuz maddeler nelerdir?

Answer 1

Bir gün boyunca etrafımızı gözlemlediğimizde, ısındığına ve soğuduğuna tanık olduğumuz birçok madde görebiliriz. Örneğin:

• Su: Sabahları buz tutmuş bir su birikintisi, güneşin altında eriyerek sıvı hale gelir. Bir bardak suyu mikrodalgada ısıttığımızda, sıcaklığı artar ve buharlaşmaya başlar. Buhar, soğuk bir yüzeye çarptığında, yoğunlaşarak damlacıklar oluşturur.
• Metal: Bir metal kaşığı sıcak bir çorbaya batırdığımızda, kaşık ısınır ve elimize sıcak gelir. Bir metal çubuğu ateşe tuttuğumuzda, kızarır ve genleşir. Bir metal tencereyi buzdolabına koyduğumuzda, soğur ve küçülür.
• Yağ: Bir tavada yağı ısıttığımızda, sıcaklığı artar ve akışkanlığı artar. Yağı dondurucuya koyduğumuzda, soğur ve katılaşır.

Bu maddelerin hepsi, ısı alışverişi sonucunda sıcaklık ve hâl değiştiren maddelerdir. Isı alışverişi, bir cismin sıcaklığı ile çevresinin sıcaklığı arasındaki farktan kaynaklanır. Sıcaklık farkı ne kadar büyükse, ısı alışverişi o kadar hızlı olur. Isı alışverişi sonucunda cismin hâli değişirse, bu faz değişimi olarak adlandırılır. Faz değişimi, katıdan sıvıya (erime), sıvıdan gaza (buharlaşma), gazdan sıvıya (yoğunlaşma) veya sıvıdan katıya (donma) şeklinde olabilir.