Question

Osmanlı Devleti'nin hangi sebeplerden dolayı, göçebe aşiretleri, yerleşik hayata geçmeye zorladığını açıklayınız.

Answer 1

Osmanlı Devleti’nin göçebe aşiretleri yerleşik hayata geçmeye zorlamasının birkaç sebebi vardı:

1. Devletleşme Süreci: Osmanlı Devleti, başlangıçta Batı Anadolu’da bir uç beyliği olarak kurulmuş ve diğer Türk aşiretlerinin desteğiyle devletleşme sürecine girmiştir. Aşiret gelenekleriyle devleti yönetmek zor olduğu için, Osmanlı Devleti bazı geleneklerini değiştirerek yazılı hukuk kurallarını uygulamaya başlamıştır.

2. İslamlaşma ve Türkleşme: Osmanlı Devleti’nin ilk dönemlerinde, Anadolu’da İslamlaşma ve Türkleşme süreci hız kazanmıştır. Bu süreçte, tarikatların ve dervişlerin etkinliği büyük olmuştur. Dervişler ve onların faaliyet merkezi olan tekke ve zaviyeler, boş ve ıssız yerlere yerleşerek bu yerleri imar ve iskân etmişlerdir. Bu, hem İslam’ın yayılmasını sağlamış hem de Türkmen gruplarına yurt edinme fırsatı sunmuştur.

3. Sosyal İstikrar: 16. yüzyılın sonlarına kadar olan dönemde, birçok sosyal çalkantılar sebebiyle daha önce yurt edinmiş olduğu yerlerden ayrılarak başka yerlere gitmiş ya da gitmek zorunda kalmış olan aşiretler ve çeşitli beylikler arasındaki mücadeleler sonucunda ıssız ve harabe haline gelmiş yerler, 1691 yılında kapsamlı bir aşiret iskân teşebbüsüyle Türkmen grupları Anadolu’nun birçok yerlerine iskân edilmiştir. Bu iskânın ardından, Anadolu’da tamamıyla bir yerleşik düzene geçiş sağlanmıştır.

Bu nedenlerle, Osmanlı Devleti göçebe aşiretleri yerleşik hayata geçmeye teşvik etmiştir. Bu politika, hem devletin kontrolünü artırmış hem de sosyal istikrarı sağlamıştır.