Question

Karışımların çalkalama, karıştırma, çözünme gibi basit fiziksel yöntemlerle oluştuğunu öğrendiniz. Karışımları ayırmak için karışımı oluşturan maddelerin benzer özelliklerinden mi yoksa farklı özelliklerinden mi yararlanmak gerekir?

Answer 1

Karışımları ayırmak için genellikle karışımı oluşturan maddelerin farklı özelliklerinden yararlanmak gerekir. Çünkü eğer maddeler benzer özelliklere sahipse, ayırma işlemi daha zor olabilir. Örneğin, çalkalama veya karıştırma gibi fiziksel yöntemlerle aynı türdeki maddeleri ayırmak pek mümkün değildir.

Karışımları ayırmak için kullanılan bazı yöntemler şunlardır:

• Mıknatıs ile ayırma: Mıknatıs; demir (Fe), nikel (Ni) ve kobalt (Co) metallerini çeker. Bu elementlere ferromagnetik maddeler denir. Örneğin; demir tozu ile kükürt tozu mıknatıs kullanılarak ayrılabilir.

• Erime noktası farkı ile ayırma: Alaşımlar, homojen katı-katı karışımlara örnek olarak verilebilir. Örneğin; kalay (Sn) ve çinko (Zn) katılarından oluşan homojen karışım ısıtıldığında erime noktası küçük olan Sn metali karışımdan ayrılır.

• Tanecik boyutu ile ayırma: Bu yöntem bileşenlerin tanecik boyutları birbirinden farklı ise süzme, eleme ve diyaliz yöntemi ile bileşenlerine ayrılır. Örneğin; makarnanın sudan ayrıştırılması, kum-çakıl taşı karışımının elek ile ayrılması, kanın diyaliz makinesi ile temizlenmesi gibi örnekler verilebilir.

• Kaynama noktası farkı ile ayırma: Sıvı-sıvı homojen karışımlar, bileşenlerine kaynama noktası farkından yararlanılarak ayrıştırılır. Bu işleme ayrımsal damıtma denir. Örneğin; etil alkol- su, su, ham petrol ayrımsal damıtma ile ayrılır.