UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan miras alanlarının ortak özellikleri nelerdir?

Question

• Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) 1985

• İstanbul’un Tarihî Alanları (İstanbul) 1985

• Göreme Millî Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) 1985 (Karma Miras Alanı)

• Hattuşa: Hitit Başkenti (Çorum) 1986

• Nemrut Dağı (Adıyaman) 1987

• Hieropolis-Pamukkale (Denizli) 1988 (Karma Miras Alanı)

• Xanthos-Letoon (Antalya-Muğla) 1988

• Safranbolu Şehri (Karabük) 1994

• Truva Arkeolojik Alanı (Çanakkale) 1998

• Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) 2011

• Çatalhöyük Neolitik Alanı (Konya) 2012

• Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) 2014

• Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) 2014

• Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri Kültürel Peyzajı (Diyarbakır) 2015

• Efes (İzmir) 2015

• Ani Arkeolojik Alanı (Kars) 2016

• Aphrodisias (Aydın) 2017

• Göbekli Tepe (Şanlıurfa) 2018

• Arslantepe Höyüğü (Malatya) 2021

 

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan miras alanlarının ortak özellikleri nelerdir?

Answer 1

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Türkiye’deki miras alanlarının ortak özelliklerini düşündüğümüzde, ilk aklımıza gelmesi gereken şey hepsinin “İnsanlığın Ortak Mirası” olarak kabul edilmeleri. UNESCO bu alanları seçerken aslında hepimize ait, tüm insanlığın ortak değeri olan yerleri belirliyor ve koruma altına alıyor.

Bu listedeki yerlere baktığımızda, hepsinin birbirinden özel ve önemli olduğunu görüyoruz. Ortak özelliklerine gelirsek:

Öncelikle bu alanların hepsi istisnai evrensel değere (OUV) sahip. Bu ne demek? Demek oluyor ki, bu yerler sadece Türkiye için değil, tüm dünya için benzersiz ve olağanüstü öneme sahip. Bu değer, kültürel olabilir, doğal olabilir ya da ikisi birden olabilir. Örneğin, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya hem doğal güzellikleriyle hem de insan eliyle kayaların içine oyulmuş tarihi kiliseleriyle karma bir miras alanı olarak bu evrensel değeri taşıyor.

Bu alanların birçoğu tarihi derinliğe sahip. Mesela, Hattuşa, Hitit İmparatorluğu’nun başkentiydi. Truva Arkeolojik Alanı, binlerce yıllık tarihiyle efsanelere konu olmuş bir şehir. Efes, antik dünyanın en önemli merkezlerinden biriydi. Çatalhöyük ise insanlık tarihinin en eski yerleşim yerlerinden biri. Bu yerler, farklı dönemlerdeki insanlık tarihine ışık tutuyor ve geçmişle bağ kurmamızı sağlıyor. 

Bir diğer ortak özellik, bu alanların kültürel çeşitliliği yansıtması. Listedeki yerler, farklı medeniyetlere, inançlara ve yaşam tarzlarına ait izler taşıyor. Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, İslam sanatının ve mimarisinin şaheserlerinden biri. Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, Osmanlı İmparatorluğu’nun zirvesini temsil ediyor. Ani Arkeolojik Alanı, farklı kültürlerin ve medeniyetlerin kesişim noktası olmuş kadim bir şehir. Bu çeşitlilik, kültürel zenginliğimizin ne kadar büyük olduğunu gösteriyor.

Bazı alanlar ise doğal güzellikleriyle ön plana çıkıyor. Hieropolis-Pamukkale, travertenleriyle eşsiz bir doğal oluşumun yanı sıra antik Hierapolis kentine de ev sahipliği yapıyor. Nemrut Dağı, zirvesindeki devasa heykelleriyle hem doğal hem de kültürel bir harika. Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı, hem antik kenti hem de çevresindeki doğal peyzajıyla etkileyici bir bütünlük sunuyor.

Bu miras alanlarının hepsi, mimari, sanatsal veya arkeolojik açıdan üstün örnekler sunuyor. İstanbul’un Tarihî Alanları, farklı dönemlere ait yapılarıyla bir açık hava müzesi gibi. Safranbolu Şehri, Osmanlı döneminin sivil mimarisini en iyi yansıtan yerleşim yerlerinden biri. Aphrodisias, antik dönemin en iyi korunmuş stadyumlarından birine ve etkileyici heykeltıraşlık eserlerine sahip.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ndeki Türkiye miras alanlarının ortak özelliği, hepsinin insanlık için benzersiz ve korunması gereken değerler olması. Bu alanlar, tarihimizi, kültürümüzü, doğal güzelliklerimizi ve insanlığın ortak mirasını temsil ediyor. Onları korumak ve gelecek nesillere aktarmak hepimizin sorumluluğu.