Nüfus ve yerleşmelerin yoğun olduğu yerlerde beşeri unsurların doğal çevre üzerindeki etkisi fazla olmaktadır. Bu durum harita üzerinde numaralandırılmış yerlerin hangilerinde daha belirgindir?

Question

Ben sürekli bu haritalı sorulardan kaybediyorum? Haritalı konulara nasıl çalışmalıyım, nasıl halletmeliyim? Bu soruyu niye yanlış yaptım, detaylıca açıklayacak var mı?

Answer 1

Bu sorunun çözümü için öncelikle sorunun kökündeki bilgiyi anlamamız gerekiyor. Soru bize, nüfusun ve yerleşmenin yoğun olduğu yerlerde insanların doğal çevreye etkisinin daha fazla olduğunu söylüyor. Haritada ise bu durumun belirgin olduğu, yani nüfusun yoğun olduğu yerleri bulmamız isteniyor.

Haritadaki yerlere bakalım: I numaralı yer, Amerika Birleşik Devletleri'nin doğu kıyılarıdır. Burası (New York, Washington D.C. gibi şehirlerin bulunduğu alan) dünyanın sanayi, ticaret ve nüfus bakımından en yoğun bölgelerinden biridir. II numaralı yer, Afrika'nın kuzeyinde bulunan Sahra Çölü'dür. Çöl iklimi nedeniyle yaşam koşulları elverişsizdir ve bu bölge dünyanın en seyrek nüfuslu yerlerinden biridir. III numaralı yer, Asya'nın iç ve kuzey kesimleridir (Sibirya ve çevresi). Burası da sert karasal iklim ve tundra iklimi (çok soğuk kışlar) nedeniyle nüfusun çok az olduğu, seyrek nüfuslu bir alandır. IV numaralı yer, Batı Avrupa'yı (İngiltere, Almanya, Fransa gibi ülkelerin olduğu bölge) göstermektedir. Bu bölge de sanayileşmenin ve şehirleşmenin çok yüksek olduğu, dünyanın en yoğun nüfuslu alanlarından bir diğeridir.

Soru bizden nüfusun yoğun olduğu, dolayısıyla insan etkisinin fazla olduğu yerleri istediği için, haritadaki I (ABD'nin Doğusu) ve IV (Batı Avrupa) numaralı yerleri seçmeliyiz. Bu iki bölge de yoğun nüfuslu ve sanayileşmiştir.

Bu bilgilere göre doğru seçenek D) I ve IV'tür.

---

Haritalı sorularda zorlanmanızın nedeni, genellikle dünyanın temel fiziki ve beşeri coğrafya özelliklerinin yerlerini zihninizde tam olarak oturtamamış olmanız olabilir. Bu soruda yanlış yapmanızın sebebi, muhtemelen I, II, III ve IV numaralı yerlerin hangilerinin yoğun, hangilerinin seyrek nüfuslu olduğunu tam olarak ayırt edememenizdir. Örneğin, II numaralı yerin büyük bir çöl (Sahra) olduğunu ve III numaralı yerin de çok soğuk (Sibirya) bir bölge olduğunu bilmek, bu iki şıkkı doğrudan elemeyi sağlar. Çünkü buralar elverişsiz iklim koşulları nedeniyle insanların yaşamak için tercih etmediği, nüfusun çok seyrek olduğu yerlerdir. İnsanların yoğun olarak yaşadığı yerler genellikle ılıman iklim kuşakları, su kenarları ve sanayinin geliştiği bölgelerdir ki I ve IV tam olarak bu tanıma uyar.

Harita konularını halletmek için en etkili çalışma yöntemi "dilsiz harita" (boş harita) kullanmaktır. Boş dünya haritaları alarak üzerlerine sürekli pratik yapmak gerekir. Sadece ülkelerin yerlerini değil, aynı zamanda önemli dağ sıralarını (Himalayalar, Alpler, Andlar), büyük çölleri (Sahra, Gobi, Kalahari), önemli akarsuları, okyanusları ve denizleri işaretlemelisiniz. Bunun yanında, bu soruda olduğu gibi, dünyanın yoğun nüfuslu bölgelerini (Batı Avrupa, Doğu Asya, Doğu ABD) ve seyrek nüfuslu bölgelerini (çöller, kutup bölgeleri, yüksek dağlar, Ekvatoral ormanlar) ezberlemeye çalışmak çok faydalı olacaktır. Bir konuyu öğrendiğinizde (örneğin "çöl iklimi"), hemen haritayı açıp dünyadaki çöllerin yerlerine bakarsanız, bilgi kalıcı hale gelir.