Question

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 172, 173 Cevapları - Evrensel İletişim Yayınları

Answer 1

4. ÜNİTE, 5. BÖLÜM SÜREÇ DEĞERLENDİRME

1. Maddenin gaz hâlinden plazma hâline geçiş için gereken şartlar nelerdir?

Maddenin gaz hâlinden plazma hâline geçiş için gereken şartlar, gaz moleküllerine yüksek enerji verilmesi ve bu sayede elektronların atom çekirdeklerinden koparılmasıdır. Bu olaya iyonizasyon denir. İyonizasyon için gerekli olan enerji, ısı, elektrik akımı, lazer ışını veya elektromanyetik radyasyon gibi çeşitli kaynaklardan sağlanabilir. İyonize olmuş gazlara plazma denir. Plazma, yüklü parçacıklardan oluştuğu için elektrik ve manyetik alanlardan etkilenir ve iletkenlik gösterir.

2. İyonizasyon ve deiyonizasyon nedir? Açıklayınız.

İyonizasyon, gaz moleküllerine yüksek enerji verilerek elektronların atom çekirdeklerinden koparılması ve böylece yüklü parçacıklardan oluşan plazma hâlinin oluşmasıdır. İyonizasyon için gerekli olan enerji, ısı, elektrik akımı, lazer ışını veya elektromanyetik radyasyon gibi çeşitli kaynaklardan sağlanabilir. 

Deiyonizasyon ise plazmanın ısı vererek gaz hâline geri dönmesidir. Deiyonizasyon sırasında elektronlar atom çekirdeklerine tekrar bağlanır ve yüksüz moleküller oluşur.

3. Plazma hâlin elektrik akımını iletmesinin sebebi nedir? Açıklayınız.

Plazma hâlin elektrik akımını iletmesinin sebebi, plazmanın iyonize olmuş gazlardan oluşmasıdır. Plazmada, gaz moleküllerine yüksek enerji verilerek elektronlar atom çekirdeklerinden koparılır ve böylece artı ve eksi yüklü iyonlar oluşur. Bu iyonlar elektronları taşımaya son derece istekli olduklarından dolayı, plazma elektrik akımını mükemmel derecede iletir. Ayrıca plazma, yüklü parçacıklar içermesinden dolayı elektrik ve manyetik alanlardan kolaylıkla etkilenir.

4. Kuzey ışıklarının oluşma sebebi nedir? Açıklayınız.

Kuzey ışıklarının oluşma sebebi, Güneş’ten gelen yüklü taneciklerin Dünya’nın atmosferdeki oksijen ve azot tanecikleri ile çarpışmasıdır. Çarpışan tanecikler ortaya bir enerji çıkarır ve yayılan enerji ile foton belirir. Fotonların oldukça belirgin olması ile Dünya üzerinde adeta bir ışık şovu oluşur. Kuzey ışıklarının farklı renkte oluşmasının sebebi ise gene Güneş ve atmosferdeki parçacıklarla ilgilidir. Güneş’ten gelen bu parçacıklar oksijen molekülleri ile çarpışırsa yeşil ya da kırmızı ışık üretir. Eğer azot molekülleri ile çarpışırsa mavi ve mor ışıklar tonları oluşur.

5. Aşağıdaki cümlelerin sonundaki kutucuklara ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

(D) a. Gaz hâlindeki bir maddenin iyon hâlini oluşturmasına iyonizasyon denir. // "Gaz hâlindeki bir maddenin iyon hâlini oluşturmasına iyonizasyon denir." önermesi doğru bir önermedir.
(D) b. Güneş plazma hâldedir. // "Güneş plazma hâldedir." önermesi doğru bir önermedir.
(Y) c. Floresan lamba ışık saçarken içindeki madde gaz hâlindedir. // "Floresan lamba ışık saçarken içindeki madde gaz hâlindedir." önermesi yanlış bir önermedir.
(D) ç. Mum alevinin yapısında plazma hâl bulunur. // "Mum alevinin yapısında plazma hâl bulunur." önermesi doğru bir önermedir.
(D) d. Yıldırım olayında havadaki gazlar plazma hâle geçerler. // "Yıldırım olayında havadaki gazlar plazma hâle geçerler." önermesi doğru bir önermedir.

6. Aşağıda verilen cümlelerdeki noktalı yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
a. Güneş’ten Dünya atmosferine kadar oluşan yüklü tanecikler kuzey ışıkları oluşturur.
b. Maddenin plazma hâlinin belirli bir hacmi yoktur.
c. Plazma elektirik akımını iyi iletir.
ç. Güneş’teki yüksek enerjinin kaynağı hidrojen gazıdır dir.
d. Bir cam küre içindeki asal gaz atomları ile plazma oluşturulabilir.

7. Plazma hâl için;
I. Maddenin en yüksek enerjili hâlidir.
II. Plazma hâlin tamamı negatif yüklüdür.
III. İyonizasyon sonucunda oluşur.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Aşağıda verdiğimiz bilgiler ışığında verilen yargıları incelediğimizde sorudaki yargıların doğruluk değerleri için;

I. Maddenin en yüksek enerjili hâlidir.

Doğrudur. Gazlar yüksek enerji altında iyonlaşırlar ve bu enerjiyi yansıtırlar.
II. Plazma hâlin tamamı negatif yüklüdür.

Yanlıştır. Pozitif ve negatif yükler karışık haldedir.
III. İyonizasyon sonucunda oluşur.

Doğrudur.
sonuçlarına ulaşırız.

Bu durumda cevap I ve III olmalıdır. Bu cevap D seçeneğinde mevcuttur. Dolayısıyla cevabımız D seçeneğidir.

8. Plazma hâlden gaz hâle geçiş için;
I. Pozitif yüklü iyonlar ve elektronlar nötr atomları oluşturur.
II. Enerjisi artar.
III. Işık saçmaya devam eder.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III

Soruda verilen yargıları inceleyelim;

I. Güneş - Hidrojen gazının iyonizasyonu ile plazma haldedir.
II. Helyum gazı - Asal gazdır. Cam küre içerisinde iyonize edilerek plazma hale geçebilir.
III. Floresan lamba - İçerisindeki gazın iyonize olmasıyla plazma hal görülür.
IV. Kuzey ışıkları - Güneşten gelen iyonların atmosferde yanmasıdır. Plazma haldedir.
Buna göre cevabın E) I, II, III ve IV olması gerekmektedir.

9. I. Güneş
II. Helyum gazı
III. Floresan lamba
IV. Kuzey ışıkları
Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangilerinde maddenin plazma hâli görülür?
A) I ve II B) I, II ve III
C) I, III ve IV D) II, III ve IV E) I, II, III ve IV

Soruda verilen yargıları inceleyelim;

I. Güneş - Hidrojen gazının iyonizasyonu ile plazma haldedir.
II. Helyum gazı - Asal gazdır. Cam küre içerisinde iyonize edilerek plazma hale geçebilir.
III. Floresan lamba - İçerisindeki gazın iyonize olmasıyla plazma hal görülür.
IV. Kuzey ışıkları - Güneşten gelen iyonların atmosferde yanmasıdır. Plazma haldedir.
Buna göre cevabın E) I, II, III ve IV olması gerekmektedir.

10. Maddenin plazma ve gaz hâli için;
I. Belirli bir hacim ve şekilleri yoktur.
II. Plazmada elektrostatik etkileşimler etkilidir.
III. Her iki hâlde nötr yapıdadır.
yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III