Question

9. Sınıf Kimya Ders Kitabı Sayfa 182 Cevapları - Evrensel İletişim Yayınları

Answer 1

5. ÜNİTE ÖN DEĞERLENDİRME

1. Suyun bütün canlılar için önemini araştırınız.

Suyun bütün canlılar için önemi çok büyüktür. Çünkü su, canlıların yaşamsal faaliyetlerini sürdürebilmeleri için gerekli olan temel bir besin maddesidir. Su olmadan hiçbir canlı uzun süre yaşayamaz.  Suyun bütün canlılar için önemi şu şekilde sıralanabilir: Su, canlıların yaşama ortamı sağlar. Suyun bulunduğu yerlerde bitkiler, hayvanlar ve mikroorganizmalar yaşar. Su, canlıların hücrelerinde ve dokularında bulunur. Su, canlıların büyümesi ve gelişmesi için gereklidir. Su, canlıların besinlerini sindirmelerine ve vücutlarındaki atık ve toksin maddeleri dışarı atabilmelerine yardımcı olur. Su, kanın akışkanlığını sağlar ve besinleri hücrelere taşır. Su, böbreklerin çalışmasını kolaylaştırır ve idrar yoluyla zararlı maddelerin uzaklaştırılmasını sağlar. Su, canlıların vücut ısısını dengeler. Su, ısıyı depolar ve dağıtır. Su, terleme yoluyla vücudun aşırı ısınmasını önler. Su, soğuk havalarda vücudun ısı kaybını azaltır. Su, canlıların enerji ihtiyacını karşılar. Su, metabolik reaksiyonlarda rol alır ve enerji üretimine katkıda bulunur. Su, kasların çalışmasını sağlar ve yorgunluğu önler. Su, canlıların derisini nemlendirir ve kurumasını engeller. Su, cildin elastikiyetini artırır ve kırışıklıkları azaltır. Su, cildi temizler ve enfeksiyonlara karşı korur.

2. Suyun Dünya’da çoğunlukla nerelerde ve hangi hâllerde bulunduğunu açıklayınız.

Suyun Dünya’da çoğunlukla nerelerde bulunduğu, suyun katı, sıvı veya gaz hâline bağlıdır. Suyun katı hâli olan buz, Dünya’nın yüzeyinin yüzde 10’unu kaplar. Buzullar, kar ve buz tabakaları suyun katı hâlinde bulunduğu yerlerdir. Suyun sıvı hâli olan su ise Dünya’nın yüzeyinin yüzde 71’ini kaplar. Okyanuslar, denizler, göller, akarsular ve yeraltı suları suyun sıvı hâlinde bulunduğu yerlerdir. Suyun gaz hâli olan su buharı ise atmosferde bulunur. Su buharı, su döngüsünün önemli bir parçasıdır. Su buharı, yeryüzündeki sıcak suların buharlaşmasıyla veya bitkilerin terlemesiyle oluşur. Su buharı, atmosferde yükselerek soğur ve bulutları oluşturur. Bulutlar, yağış olarak tekrar yeryüzüne döner.

3. Dünya üzerindeki tatlı su kaynaklarının yüzde kaçı kullanılabilir durumdadır? Araştırınız.

Dünya üzerindeki suyun yüzde 97,5’i tuzlu su olduğundan insan tüketimine uygun değildir. Geriye kalan yüzde 2,5’lik kısım ise tatlı sudur. Ancak bu tatlı suların da yüzde 70’i buzullarda donmuş olarak bulunur ve kullanılamaz. Yeraltı suyu olan tatlı suların da bir kısmı kullanılması mümkün değildir. Sonuç olarak tatlı su kaynaklarının kullanılabilir miktarı yüzde 0,3’tür.

4. Yaşadığınız ortamdaki kullanılabilir su kaynaklarının tasarruflu kullanılması için ne yapabilirsiniz? Çözüm önerilerinizi belirtiniz.

Yaşadığım ortamdaki kullanılabilir su kaynaklarının tasarruflu kullanılması için şunları yapabilirim:

• Muslukları gereksiz yere açık bırakmamak, diş fırçalarken veya tıraş olurken musluğu kapatmak, bulaşık veya çamaşır yıkarken tam dolmadan makineyi çalıştırmamak, duş alırken suyu kısa süreliğine kapatmak gibi basit önlemlerle günlük su tüketimimi azaltabilirim.
• Sifonu gereksiz yere çekmemek, sızıntı yapan musluk veya boruları tamir ettirmek, yağmur suyunu biriktirip bahçe sulamak veya araba yıkamak gibi amaçlarla kullanmak gibi önlemlerle evdeki su israfını önleyebilirim.
• Su tasarrufu sağlayan cihazlar ve armatürler kullanmak, örneğin duş başlığı, musluk perlatörü, çift kademeli sifon, su tasarruflu bulaşık veya çamaşır makinesi gibi ürünler tercih etmek gibi önlemlerle evdeki su verimliliğini artırabilirim.
• Su kaynaklarının korunmasına katkıda bulunmak için çevreyi kirletmemek, atıkları uygun şekilde bertaraf etmek, kimyasal madde kullanımını azaltmak, doğal bitki örtüsünü korumak gibi önlemler alabilirim.

5. Sert ve yumuşak su nedir? Araştırınız.

Sert su ve yumuşak su, suyun içinde çözünmüş halde bulunan kalsiyum ve magnezyum iyonlarının miktarına göre tanımlanan iki farklı su türüdür. Sert su, yüksek miktarda kalsiyum ve magnezyum iyonları içeren sudur. Yumuşak su ise düşük miktarda kalsiyum ve magnezyum iyonları içeren sudur.

• Sert su, genellikle kireç taşı gibi kalsiyum ve magnezyum bakımından zengin kayalardan geçen yer altı sularıdır. Yumuşak su ise genellikle yağmur suyu veya kaynak sularıdır. Sert suyun sertliği, Fransız sertlik derecesi (°fH) veya Alman sertlik derecesi (°dH) gibi birimlerle ölçülür. Sertlik derecesi arttıkça, suyun sertliği de artar.
• Sert su ve yumuşak su, kullanım alanlarına ve etkilerine göre farklılık gösterir. Sert su, temizlik ürünleriyle köpürme yapmaz, bulaşık ve çamaşırlarda leke bırakır, cilt ve saçlarda kuruluk yapar, tesisat ve cihazlarda kireç oluşumuna neden olur. Yumuşak su ise temizlik ürünleriyle köpürme yapar, bulaşık ve çamaşırlarda leke bırakmaz, cilt ve saçlarda yumuşaklık sağlar, tesisat ve cihazlarda kireç oluşumunu önler.
• Sert su ve yumuşak su arasındaki farkı anlamak için basit bir test yapılabilir. Bir bardak sert suya birkaç damla sabun eklenirse, köpük oluşmaz. Bir bardak yumuşak suya birkaç damla sabun eklenirse, köpük oluşur.
• Sert suyun yumuşatılması için çeşitli yöntemler kullanılabilir. Bunlardan en yaygın olanı iyon değiştirme yöntemidir. Bu yöntemde, sert suyun içindeki kalsiyum ve magnezyum iyonları sodyum iyonlarıyla değiştirilir. Böylece sert sudan yumuşak su elde edilir. Bu işlem için iyon değiştirici reçineler veya tuz tabletleri kullanılır

6. Hava, toprak ve su kirliliğinin sebepleri nelerdir?

Hava, toprak ve su kirliliğinin sebepleri şunlardır:

• Hava kirliliği, atmosferde zararlı gaz, duman, toz ve partiküllerin birikmesiyle oluşur. Hava kirliliğinin başlıca kaynakları arasında fosil yakıtların yakılması, sanayi faaliyetleri, motorlu taşıtlar, tarım ilaçları ve çöp yakma gibi insan kaynaklı etmenler sayılabilir.
• Toprak kirliliği, toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin bozulmasıyla oluşur. Toprak kirliliğinin başlıca kaynakları arasında tarım ilaçları, gübreler, sanayi atıkları, evsel atıklar, madencilik faaliyetleri ve hava kirliliğinden kaynaklanan asit yağmurları sayılabilir.
• Su kirliliği, suyun içindeki yabancı maddelerin artmasıyla oluşur. Su kirliliğinin başlıca kaynakları arasında kanalizasyon suları, sanayi atıkları, tarım ilaçları, gübreler, evsel atıklar, petrol sızıntıları ve hava kirliliğinden kaynaklanan asit yağmurları sayılabilir.

7. Sera etkisine sebep olan gazlar hangileridir? Atmosferdeki ozon tabakasının oluşumu nasıl gerçekleşir? Ozon tabakasının incelmesinin sonuçları nelerdir? Araştırınız.

Sera etkisine sebep olan gazlar, atmosferde bulunan ve Dünya’nın yüzeyinden yansıyan kızılötesi ışınları soğurup tekrar yayan gazlardır. Bu gazlar arasında su buharı, karbondioksit, metan, nitröz oksit ve ozon gibi gazlar sayılabilir. Sera etkisi, bu gazların Dünya’nın ısınmasına katkıda bulunmasıdır. Sera etkisi olmasaydı, Dünya’nın ortalama sıcaklığı yaklaşık -18 °C olurdu. Ancak insan faaliyetleri sonucu sera gazlarının atmosferdeki miktarı artmış ve küresel ısınmaya yol açmıştır. Atmosferdeki ozon tabakasının oluşumu ise güneşten gelen morötesi ışınların oksijen molekülleriyle etkileşmesi sonucu gerçekleşir. Morötesi ışınlar oksijen moleküllerini (O 2) parçalayarak iki oksijen atomu (O) oluşturur. Bu atomlardan biri başka bir oksijen molekülüyle birleşerek ozon molekülü (O 3) meydana getirir. Ozon tabakası, morötesi ışınların büyük bir kısmını soğurarak canlıları zararlı etkilerinden korur. Ozon tabakasının incelmesinin sonuçları ise oldukça tehlikelidir. Ozon tabakasının incelmesi morötesi ışınların daha fazla yeryüzüne ulaşmasına neden olur. Bu da canlılarda cilt kanseri, göz hastalıkları, bağışıklık sistemi bozuklukları gibi sağlık sorunlarına yol açar. Ayrıca ozon tabakasının incelmesi bitkilerin fotosentez yapma yeteneğini azaltır, denizdeki planktonların ölümüne neden olur, küresel iklim değişikliğini tetikler ve biyolojik çeşitliliği tehdit eder.

8. Çevreye zararlı bazı maddelerin etkilerinin azaltılması konusunda çözüm önerileriniz nelerdir?

Çevreye zararlı bazı maddelerin etkilerinin azaltılması konusunda şu çözüm önerileri sunulabilir:

• Atıkları kaynağında ayrıştırmak ve geri dönüşümünü sağlamak. Bu sayede hem doğal kaynakların tükenmesini önlemek hem de çöp miktarını azaltmak mümkündür.
• Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarını kullanmak. Güneş, rüzgar, hidroelektrik ve biyokütle gibi enerji kaynakları hem daha temiz hem de daha sürdürülebilir olmaktadır.
• Sanayi ve tarım faaliyetlerinde çevre dostu teknolojileri tercih etmek. Fabrika bacalarına filtre takmak, atık suları arıtmak, kimyasal gübre ve ilaç kullanımını azaltmak gibi yöntemler çevreye zararlı maddelerin salınımını önleyebilir.
• Ulaşımda toplu taşıma araçlarını veya bisiklet gibi alternatif araçları kullanmak. Böylece hem trafik yoğunluğunu azaltmak hem de egzoz gazlarının havayı kirletmesini engellemek mümkündür.
• Tüketim alışkanlıklarını gözden geçirmek ve gereksiz harcamalardan kaçınmak. Çevreye zararlı maddelerin üretiminde kullanılan enerji, su ve hammaddelerin israfını önlemek için ihtiyacımız kadar tüketmek gerekir.