Question

Jeopolitik konum nedir?

Answer 1

Jeopolitik konum, bir bölgenin veya bir ülkenin siyasi coğrafya ile alakalı bir bilim dalıdır. Jeopolitik konum, devletlerin siyasi coğrafyalarının sağladığı avantajlar ve dezavantajları inceler. Jeopolitik konum, ülkelerin coğrafi konumları, nüfus özellikleri, doğal kaynakları, yer şekilleri, okyanus akıntıları, basınç merkezleri ve rüzgarlar gibi etmenlerle ilişkilendirilir. Jeopolitik konum, devletlerin ulusal güçlerini ve dış politikadaki tutumlarını yönlendiren temel faktörlerden biridir.

Jeopolitik konumun isim babası İsveçli Rudolf Kjellen’dir. Jeopolitik kelimesi yer-siyaseti anlamına gelir. Jeopolitik bilimi, coğrafyacıların ve siyasi coğrafyacıların önderliğinde ortaya çıkmış ve onların çalışmalarıyla kurumsallaşmıştır. Öte yandan siyaset bilimciler de bu bilimin gelişmesine katkı sağlamışlardır. Askeri stratejistler için de jeopolitik önemli bir rehberdir. Dünyanın dört bir yanındaki karar alıcılar 20. yüzyılın başından itibaren jeopolitikten yararlanmıştır.

Jeopolitik konumun önemli ya da önemsiz olması beraberinde bir takım avantajlar ve dezavantajlar sağlar. Örneğin, bir ülkenin kritik jeopolitik konumu nedeniyle elde ettiği avantajlar o ülkenin ciddi bir değer elde etmesini sağlar. Ancak bu durumda terör, istihbarat savaşları, güç savaşları gibi sorunlar da yaşanabilir. Örneğin Türkiye’nin jeopolitik konumu nedeniyle hem bölgesel hem de küresel aktörlerle ilişkileri önemlidir. Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevrili olması, boğazlara sahip olması, Doğu ve Batı arasında köprü olması, önemli ticaret ve enerji yollarının üzerinde bulunması gibi etmenler Türkiye’nin jeopolitik konumunu güçlendirir.