Kitap okumaya zaman ayırmalıyız.
(Gereklilik kipi) Cümleye zorunluluk anlamı katar.
Vaktinde çalışsa daha iyi olur.
(Dilek - koşul kipi) Cümleye koşul veya dilek anlamı katar.
Sözümü kesmeden beni dinle.
(Emir kipi) Cümleye emir anlamı katar.
Bu akşamki konsere ben de geleyim.
(istek kipi) Cümleye istek anlamı katar.
Bu cümlelerde dilek (tasarlama) kipiyle çekimlenmiş fiiller şunlardır:
-
“Kitap okumaya zaman ayırmalıyız.”
-
Anlamı: Yapılmasını istediğimiz bir eylemi ifade eder.
-
“Vaktinde çalışsa daha iyi olur.”
-
Anlamı: Eğer vaktinde çalışırsa, daha iyi olur.
-
“Sözümü kesmeden beni dinle.”
-
Anlamı: Sözümü kesmeden, beni dinle.
-
“Bu akşamki konsere ben de geleyim.”
-
Anlamı: Bu akşamki konsere ben de gelmeliyim.
Dilek kipleri, eylemlerin istek, niyet veya arzu anlamı taşıdığı kiplerdir ve zaman kavramı taşımazlar.