Question

İsmet İnönü kimdir?

Answer 1

İsmet İnönü, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamıdır. Türkiye’nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi’ndeki ilk başbakanı ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ilk genelkurmay başkanıdır. Atatürk’ün yakın arkadaşı ve silah arkadaşı olarak tanınır. Kurtuluş Savaşı’nda önemli roller oynamış ve Lozan Antlaşması’nı imzalamıştır. Cumhuriyet’in kuruluşu ve gelişmesinde büyük katkıları olmuştur.

İsmet İnönü, 24 Eylül 1884’te İzmir’de doğdu. Babası Osmanlı ordusunda subay olan Reşit Bey, annesi ise Cevriye Hanım’dır. Asıl adı Mustafa İsmet’tir. Mühendishane-i Berr-i Hümâyun (Askeri Mühendislik Okulu) ve Mekteb-i Erkân-ı Harbiye (Harp Akademisi) gibi askeri okullarda eğitim gördü. 1906 yılında teğmen rütbesiyle orduda göreve başladı.

İsmet İnönü, Balkan Savaşları, Birinci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı’nda çeşitli cephelerde savaştı. Çanakkale Savaşı’nda Mustafa Kemal Atatürk ile tanıştı ve dostluk kurdu. Kurtuluş Savaşı’nda Batı Cephesi Komutanlığı yaptı ve İnönü Muharebelerinde Yunan ordusunu yenilgiye uğrattı. 1922 yılında Genelkurmay Başkanlığı’na atandı.

İsmet İnönü, Kurtuluş Savaşı’nın ardından Lozan Barış Konferansı’na Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin başdelegesi olarak katıldı ve 24 Temmuz 1923’te Lozan Antlaşması’nı imzaladı. Bu antlaşma ile Türkiye’nin bağımsızlığı uluslararası alanda tanındı.

İsmet İnönü, Cumhuriyet’in ilanından sonra ilk başbakan oldu. 1924 yılında kısa bir süre için görevden ayrıldıktan sonra 1925 yılında tekrar başbakan oldu ve 1937 yılına kadar bu görevi sürdürdü. Bu dönemde Atatürk ile birlikte Cumhuriyet’in temellerini attı ve devrimleri gerçekleştirdi.

İsmet İnönü, Atatürk’ün ölümünden sonra 11 Kasım 1938’de Türkiye’nin ikinci cumhurbaşkanı seçildi. Cumhurbaşkanlığı döneminde Türkiye’yi İkinci Dünya Savaşı’ndan uzak tutmaya çalıştı ve çok partili hayata geçiş sürecini yönetti. 1950 yılında yapılan seçimlerde Demokrat Parti’nin kazanması üzerine cumhurbaşkanlığından ayrıldı.

İsmet İnönü, muhalefet lideri olarak siyasete devam etti. 1961 yılında yapılan seçimlerde tekrar başbakan oldu ve koalisyon hükümetleri kurdu. 1965 yılında başbakanlıktan ayrıldıktan sonra Cumhuriyet Halk Partisi’nin genel başkanlığını sürdürdü.

İsmet İnönü, 25 Aralık 1973’te Ankara’da hayatını kaybetti. Cenazesi Anıtkabir’de Atatürk’ün yanına defnedildi.

İsmet İnönü, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu liderlerinden biri olarak anılır. Askerlik, siyaset ve diplomasi alanlarında büyük başarılar göstermiş ve Türk milletinin sevgisini kazanmıştır. Eserleri arasında Hatıralar, Nutuklar, Makaleler, Mektuplar gibi kitaplar bulunmaktadır.