Question

Depremler (seizma) nasıl meydana gelir?

 

Answer 1

Depremler, yer kabuğunun en üst katmanında bulunan tabakada yer alan ve fay hattı adı verilen kırıkların hareket etmesi ile meydana gelir. Fay hattı, yer kabuğu üzerindeki kayaların gerilme, sıkışma gibi yüksek basınç oluşturan şartlar altında kırılması ile oluşur. Kırılmaların gerçekleşmesi sırasında açığa çıkan enerji, yer kabuğunu sarsarak depremi oluşturur. Deprem sırasında ortaya çıkan sarsıntılar, binaların yıkılmasına, arazinin kaymasına ve hatta tsunami gibi doğal afetlere sebep olabilir.

Depremlerin büyüklüğü, Richter ölçeği veya Moment Magnitude ölçeği (Mw) gibi yöntemlerle ölçülür. Bu ölçekler, depremin kaynağından yayılan sismik dalgaların şiddetini belirler. Sismik dalgalar, yer kabuğundaki kırıklardan geçerek yayılırlar ve birçok farklı etkiye sebep olurlar. Sismik dalgaların türleri, P dalgaları, S dalgaları ve Yüzey dalgaları olarak ayrılır. P dalgaları, en hızlı yayılan ve en az zarar veren dalgalardır. S dalgaları, P dalgalarından daha yavaş yayılır ve daha fazla zarar verir. Yüzey dalgaları ise en yavaş yayılan ve en çok zarar veren dalgalardır.

  

Depremlerin nedenleri, yer kabuğunun hareketli plakalardan oluşması ve bu plakaların birbirleriyle etkileşim halinde olmasıdır. Plakalar, sürekli olarak birbirlerine yaklaşır, uzaklaşır veya yan yana kayarlar. Bu hareketler sırasında, plakaların kenarlarındaki fay hatlarında gerilme veya basınç oluşur. Bu gerilme veya basınç bir noktada kırılmalara yol açar ve deprem meydana gelir. Depremlerin çoğu, plaka kenarlarındaki fay hatlarında meydana gelir. Bu bölgelere deprem kuşağı adı verilir. Deprem kuşakları, Pasifik Kuşağı, Alp-Himalaya Kuşağı ve Orta Okyanus Sırtları Kuşağı olarak üçe ayrılır. Türkiye, Alp-Himalaya Kuşağı içinde yer alır ve bu nedenle deprem riski yüksek bir ülkedir