Question

11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 86,87 Cevapları - Gizem Yayıncılık

Answer 1

1. Cenap Şahabettin'in tabiat ve insan ruhu arasındaki bağı kurmaya çalıştığı örnekler:

Cenap Şahabettin, "Yakazât-ı Leyliyye" adlı şiirinde tabiat unsurlarıyla insan ruhunun duygusal derinliğini bir araya getirir. Şiirin başında "Gecenin ka’r-ı pür-sükûnunda, / Zulmet-i ebkemin derûnunda" dizelerinde geceye ve karanlığa derin anlamlar yüklenerek insan ruhunun sessizliğini ve yalnızlığını betimler. Bu tabiat unsurlarının, şairin ruh dünyasında bir yankı uyandırdığı ve ona huzur ya da derin bir içsel yolculuk sağladığı görülür.

Bir diğer örnek ise "Tâ uzaklarda işte bir piyano / Taze parmakların temâsıyla / Ağlıyor bir hazân hevâsıyla" dizeleridir. Burada tabiat unsuru olan sonbahar ("hazân"), ruh halinin melankolisiyle bağdaştırılarak müziğin hüznü ve insan ruhunun derinlikleri arasında bir ilişki kurulur.

2. Şiirde ses tekrarlarına örnekler:

Şiirde ses tekrarlarına örnek olarak şu dizeler verilebilir: "Gâh onun ihtizâz-ı pestiyle / Mütevahhiş, hazîn, rakîk ü nizâr". Bu dizelerde "z" ve "s" seslerinin tekrarı dikkat çeker. Ayrıca, "Onu kim dest-i ra’şe-dâriyle / Çalıyor, perde perde inletiyor?" dizelerinde "r" sesi tekrarlanmıştır. Bu ses tekrarları, şiire bir müzikalite kazandırır ve okuru derin bir melankoli içine sürükler. Aynı zamanda, piyanonun tınısını andıran bu ritmik tekrarlar, şiirin içeriğiyle uyumlu bir şekilde okunuşu güçlendirir.

3. Bireysel ve toplumsal gerçeklik açısından değerlendirme:

Şiir, daha çok bireysel duyguların derinliğine odaklanmıştır. Cenap Şahabettin’in ruh dünyasını, gece, hüzün ve tabiat üzerinden yansıttığı bir içsel yolculuk anlatılır. Toplumsal bir gerçeklikten ziyade bireysel hüzün, melankoli ve tabiatın insan ruhunu teselli eden ya da daha da derinleştiren etkisi ön plandadır. Bu yüzden, şiir bireysel gerçeklik açısından değerlendirildiğinde içe dönük bir ruh hali ve hüzünlü bir yalnızlık teması taşır.

4. Şiirin türü:

Bu şiir, tema bakımından lirik şiir türüne örnek gösterilebilir. Lirik şiir, duygusal yoğunluğu olan ve kişisel duyguları, düşünceleri yansıtan bir türdür. Şiirdeki hüzün, melankoli, tabiat ve gece temaları bu türün belirgin özelliklerindendir.

5. "Tâ uzaklarda işte bir piyano / Taze parmakların temâsıyla / Ağlıyor bir hazân hevâsıyla" dizelerinde öne çıkan edebî sanatlar:

Bu dizelerde kişileştirme (teşhis) ve istiare sanatları öne çıkmaktadır. Piyano, "ağlıyor" ifadesiyle kişileştirilmiş ve insan gibi duygusal bir varlık haline getirilmiştir. Aynı zamanda sonbaharın hüznüyle piyanonun müziği arasında bir istiare (kapalı benzetme) yapılmıştır; hazân (sonbahar) doğrudan insan ruhuna bağlı olarak hüzünle bağdaştırılmıştır.