Question

12.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 77, 78, 79, 80 Cevapları - Melis Yayınları

Answer 1

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1. Şiirin Teması:

Tema: Yalnızlık, karanlık ve melankolik bir ruh hâli.

---

2. Dış Dünyanın Uyandırdığı Korkulu Ruh Durumu:

Dış dünyanın şiirde uyandırdığı korku ve huzursuzluk duygusu özellikle şu dörtlüklerde ifade edilmiştir:

• "İçimde damla damla bir korku birikiyor;
  Sanıyorum her sokak başını kesmiş devler..."
  • Bu dizelerde dış dünyadaki tehdit algısı ve korku somutlaştırılmıştır.
• "Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler."
  • Evlerin körleşmiş hâli, dış dünyanın ürkütücülüğünü vurgular.

---

3. Şiirdeki Edebî Sanatlar:

a. Dizelerde Görülen Sanatlar:

• "İçimde damla damla bir korku birikiyor":
  • İstifham ve teşbih: Korkunun bir sıvı gibi içte birikmesi benzetmeyle ifade edilmiştir.
• "Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler":
  • Teşbih: Evler, gözleri kör edilmiş bir âmâya benzetilmiştir.

b. "Serin" Kelimesindeki Söz Sanatı:

• Burada tevriye sanatı kullanılmıştır. "Serin", hem "soğuk" anlamında hem de "sermek" anlamında kullanılmıştır. Bu, dizeye çift anlam kazandırarak atmosferi güçlendirmiştir.

c. "Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır."

• Burada kaldırımlar, yalnızlık ve içsel yolculukların dili olarak betimlenmiştir. Şairin iç dünyasının bir yansıması olarak anlam yüklenmiştir.

ç. Kaldırımların “içte kıvrılan bir lisan”a benzetilmesi:

• Şair, kaldırımları bir iletişim aracı gibi düşünmüştür. Sessizlikte dile gelen, yalnızlığı anlatan bir "dil" olarak betimlemiştir.

---

4. Şiirde Çizilen Atmosfer:

Şiir, karanlık, sessiz ve ürkütücü bir atmosfer çizmektedir. Bu atmosfer, yalnızlık ve içsel çatışmayı daha etkili şekilde hissettirir. Karanlık ve ürkütücü dünya, bireyin yalnızlığını ve içsel huzursuzluğunu yansıtır.

---

5. Necip Fazıl’ın Sanat ve Fikir Anlayışı:

• Mistik Yaklaşım: Şair, evreni ve insanın iç dünyasını derin bir anlamla ele alır. Bu şiirde yalnızlık ve karanlık gibi temalar üzerinden bireysel ve ruhsal bir yolculuk anlatılır.
• Saf Şiir Anlayışı: Ahenk, imgeler ve estetik ifadelerle şiirin müzikalitesi ön plandadır.

---

6. Şiirdeki İletiler ve Yorumlar:

a. Açık ve Örtük İletiler:

• Açık İleti: Yalnızlık ve karanlık, insanın iç dünyasını şekillendirir.
• Örtük İleti: Hayatta zorluklar ve yalnızlık, bireyin kendi anlamını bulması için bir yol olabilir.

b. Tespit ve Yorumlar:

• Şiirin imgeleri, karanlık ve yalnızlık gibi evrensel temaları derin bir estetikle ifade etmektedir. Bu da okuyucuda melankolik bir hayranlık uyandırır.

---

7. Ahenk Unsurları:

• Ölçü: 11’li hece ölçüsü.
• Kafiye: Son dizelerde sıkı bir kafiye düzeni bulunur.
• Redif: "Kaldırımlar" ve "karanlıklar" sözcükleri redif olarak kullanılmıştır.
• Nakarat: "Kaldırımlar" tekrarı.
• Ses, Kelime ve Kelime Grubu Tekrarı: "Karanlık", "kaldırımlar", "yol" gibi kelimeler tekrarlanarak ahenk yaratılmıştır.
• Ses Akışı: Sert ve yumuşak ünsüzlerin dengesiyle güçlü bir melodi oluşturulmuştur.

---

8. Sembolizm İzleri ve Temsilcileri:

a. Sembolizm İzleri:

• Şiirde gerçek anlamdan uzaklaşılarak imgeler üzerinden sezgilerle anlam yaratılır. Özellikle "kaldırımlar" ve "karanlıklar" sembolik bir anlam taşır.

b. Temsilciler:

• Dünya Edebiyatı: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Stéphane Mallarmé.
• Türk Edebiyatı: Ahmet Haşim, Yahya Kemal Beyatlı, Necip Fazıl Kısakürek.

c. Saf Şiir Temsilcileri:

• Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Cahit Sıtkı Tarancı.

---

9. Söyleyici ile Hitap Edilen Varlık Arasındaki İlişki:

• Söyleyici, bir birey olarak yalnızlığı ve korkuyu deneyimleyen bir özne olarak karşımıza çıkar. Hitap edilen varlık ise "kaldırımlar"dır; onlar, yalnızlığın ve içsel yolculuğun bir metaforu olarak sembolleşmiştir. Bu ilişki, şiire derin bir melankoli katmıştır.

DİL BİLGİSİ

1. Şiirden İstenilenlere Örnekler:

• Gerçek Anlamlı Kelimeler:

  • Sokak, yıldırımlar, taşlar, camlar.

• Mecaz Anlamlı Kelimeler:

  • "Kaldırımlar içimde kıvrılan bir lisandır."
    (Kaldırımların bir dil gibi düşünülmesi mecazdır.)
  • "Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler."
    (Evlerin kör birine benzetilmesi mecazdır.)

• Anlamdaş Kelimeler:

  • Karanlık - zifiri.
  • Sessizlik - sükunet.

• Karşıt Anlamlı Kelimeler:

  • Gece - gündüz.
  • Karanlık - aydınlık.

• Sesteş Kelimeler:

  • Yol: Hem fiziki bir yol (sokak) hem de mecaz anlamda hayat yolculuğu.

• Yansıma Kelimeler:

  • "Tak, tak ayak sesimi aç köpekler işitsin."
    ("Tak, tak" ayak seslerini yansıtır.)

• Yakın Anlamlı Kelimeler:

  • Anne - ebeveyn.
  • Serin - soğuk.

---

2. Dolaylama Örneği:

• "Gecelerin annesi kaldırımlar."
  (Burada "kaldırımlar" dolaylama yoluyla gece boyunca insanlara eşlik eden ve onları taşıyan metaforik bir varlık olarak ifade edilmiştir.)

Cümle: Kaldırımlar, gece yürüyüşlerinde yalnızların annesi gibidir.

---

SIRA SİZDE

1. Şiirde Mazmun, İmge ve Edebî Sanatların Katkıları:

• Mazmunların Katkısı:
  Mazmunlar, soyut anlamları somut imgelerle ifade eder. Örneğin, "kara sevdalı eş" ifadesi, kişinin yalnızlık ve çaresizliğini etkileyici şekilde betimler. Bu, şiirin derinlik kazanmasını sağlar.

• İmgelerin Katkısı:
  Şiirdeki imgeler, okuyucunun zihninde güçlü duygular ve hayaller oluşturur. "Islak bir yorgan gibi sımsıkı bürüneyim; / Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları." dizeleri, karanlık geceyi huzur veren bir örtü gibi hayal ettirir.

• Edebî Sanatların Katkıları:
  Şiirdeki teşbih (benzetme), kişileştirme ve tevriye gibi sanatlar, duyguları daha derin ve çarpıcı şekilde ifade eder. Örneğin, "Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır." dizesi, hem içsel yalnızlığı hem de kaldırımların hayatın sessiz tanığı olduğunu hissettirir.