Question

12.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 87, 88, 89, 90 Cevapları - Melis Yayınları

Answer 1

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

1.

a. Şiirin Teması:
Türk köylüsünün fedakârlıkları, sıkıntıları ve halkın gücünün harekete geçtiğinde büyük bir değişime öncülük edebileceği.

b. Şiirde Değinilen Sosyal Problemler:

• Köylünün emeğinin ve çabasının karşılık bulmaması.
• Toplumdaki sınıfsal eşitsizlikler.
• Türk köylüsünün hak ettiği değeri görememesi.
  Söylev üslubunun kullanımı: Bu üslup, halkı harekete geçirmek, bir bilinç uyandırmak ve etkili bir şekilde duygulara hitap etmek için tercih edilmiştir.

2.

Şiirdeki “Dağları yırtıp ayırır” dizesi, İstiklal Marşı’ndaki “Yırtarım dağları enginlere sığmam taşarım” dizesini çağrıştırabilir. Bu iki dize de, halkın güçlü iradesini, sabrını ve sınırları aşabilme yeteneğini ifade eder. Dolayısıyla, Nâzım Hikmet, bu ifadeyle Türk halkının gücünü vurgulamak için bu benzerliği bilinçli olarak kullanmış olabilir.

3.

a. Şiirdeki Ahenk Unsurları:

• Kafiye ve Redifler: “Sever/el alır, kırılır/kalır” gibi ses tekrarları şiirde ahenk oluşturur.
• Kelimelerin Tekrarı: “Beni bana gösterecek” gibi ifadelerin sık kullanımı dikkat çeker.

b. Vurgu ve Tonlama:

• Tonlama, uzun dizelerde sakin ve ritmik, kısa dizelerde ise güçlü ve vurguludur.
• Vurgulama, halkın mücadeleci yapısını hissettirmek ve şiirin mesajını güçlendirmek amacıyla kullanılmıştır.

c. Görsel ve İçeriksel Bağlantılar:

• Serbest ölçüyle yazılmış şiir, dize uzunluklarındaki farklılıklarla hem görsel hem de işitsel bir ahenk oluşturur. Bu farklılık, Türk köylüsünün çeşitli hallerini ifade etmek için işlevseldir.

ç. Yeni ve Farklı Söyleyiş:
Türk dili, Nâzım Hikmet’in şiirinde halk deyişleriyle zenginleştirilmiş ve modern bir söyleyişe ulaşmıştır.

4.

a. Söz ve Anlam Sanatları:

• Teşbih: “Toprağın nabzı onun nabızlarında atmağa.”
• Teşhis: “Toprağın nabzı başlar...”
• Tezat: “Ağu içer su yerine.”
• Mübalağa: “Dağları yırtıp ayırır.”
• Mecaz-ı Mürsel: “İsrafil surunu urur.”
• Tenasüp: “Ferhat’dır, Kerem’dir ve Keloğlan’dır.”
• Telmih: Ferhat ile Şirin, Kerem ile Aslı hikâyelerine gönderme.
• İrsali Mesel: “Gayrık yeter!” ifadesi halk dilinden alıntıdır.
• Kinaye: “Dağları yırtıp ayırır.”
• İmge: Köylünün “ölmeden mezara koyulması” metaforu çaresizliği simgeler.

b. Anlama Katkısı:
Bu sanatlar, köylünün güçlü karakterini ve tarihsel misyonunu derinleştirerek şiirin duygusal etkisini artırır.

5.

a. Millî, Manevî ve Evrensel Değerler:

• Millî değerler: Ferhat, Kerem, Yunus Emre gibi figürlerle halk edebiyatına vurgu.
• Manevî değerler: İsrafil, âbıhayat gibi İslami referanslar.
• Evrensel değerler: Emeğin kutsallığı ve halkın gücü.

b. Toplumsal Gerçeklik:

• “Kanadı kırılır, çöllerde kalır, ölmeden mezara koyarlar onu” dizeleri, köylünün yoksulluğunu ve çaresizliğini işler.
  Bu ifadeler, dönemin tarıma dayalı üretim yapısındaki eşitsizlikleri ve köylünün ağır yaşam koşullarını yansıtır.

c. Vatan Sevgisi:

• “Dağları yırtıp ayırır, kayaları kesip yol eyler âbıhayat akıtmağa” dizeleri, köylünün vatan için yapabileceği fedakarlıkları güçlü bir şekilde ifade eder.
  Bu ifadeler, halkın mücadeleci ruhunu vurgular ve vatan sevgisini yüceltir.

DİL BİLGİSİ

1. Şiirdeki İmla Yanlışları ve Değerlendirme

Şiirdeki imla, şairin bilinçli tercihleri ya da döneminin yazım özelliklerini yansıtmaktadır.

• "Hoca Nasreddin": Günümüzde "Nasreddin Hoca" olarak yazılır. Ancak şair, halk söyleyişine uygun bir şekilde isim sırasını değiştirmiştir.
• "Bayburtlu Zihni": Bu isim doğru yazılmıştır; imla açısından bir sorun bulunmamaktadır.
• "gayrık": Bu kelime, "artık" anlamında halk ağzında kullanılan bir ifadedir. Şair, Türk köylüsünün dilini yansıtmak amacıyla bu halk söyleyişine yer vermiştir.
• "ağu": Günümüzde "zehir" anlamına gelen bu kelime, eski Türkçe bir sözcüktür. Şairin tercihidir.
• "sûrunu urur": Arapça kökenli "sur" kelimesi günümüzde "boru" ya da "sırt" anlamında farklı yazılırken, şair bu ifadeyi İslami kültürdeki anlamıyla kullanmıştır.
• "vakterişip": Bu kelime günümüzde "vakit erişip" olarak yazılır; şair, halk söyleyişini esas almıştır.

Bu tür kullanım farklılıkları, dönemin dil anlayışını ve şairin bilinçli tercihlerini yansıtmaktadır.

---

FÜTÜRİZM VE “TÜRK KÖYLÜSÜ” ŞİİRİ

Şiirde Fütürizm Etkisi Var mı?

Fütürizm, hareketlilik, dinamizm ve yeniliklere açık bir dünya görüşü sunar. Geleneksel anlayışları reddederek modern hayata vurgu yapar. Nâzım Hikmet’in Türk edebiyatında fütürizmin etkilerini taşıyan şiirleri olduğu bilinse de, “Türk Köylüsü” şiirinde bu etkinin belirgin olduğu söylenemez.

Neden?

1. Fütürizm Özellikleri: Teknoloji, modern hayat, hız ve sanayileşme gibi temalar fütürizmin temel unsurlarıdır. Bu şiirde ise Türk köylüsünün geleneksel yaşamı, acıları ve direnişi ön plandadır.
2. Şiirin Konusu ve Tonu: Türk köylüsünün tarihsel mücadeleleri ve kaderi şiirde işlenmiştir. Fütürizmin ileriye dönük, teknolojik dinamizmi yücelten bakış açısı bu şiirde yer almaz.
3. Dil ve Üslup: Şiir, halk edebiyatı motiflerini ve halkın dilini kullanarak geleneksel bir yapıyı yansıtır.