Question

7. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Sayfa 179, 180, 181, 182, 183 Cevapları - Özgün Yayıncılık

Answer 1

1. Etkinlik

Aşağıdaki kelime ve kelime gruplarını açıklayan ifadeleri bulunuz. Açıklamaların yanında yer alan yoncayı, eşleştiği yoncanın renginde boyayınız.

2. Etkinlik: Soruları Cevaplama

1. Metinde çorbanın hangi faydalarından bahsedilmektedir? Metinde çorbanın bedene güç verdiği, dertlere derman olduğu, kana kuvvet verdiği, göze fer (parlaklık) verdiği, batna cila (mide temizliği) olduğu, açlık illetine deva olduğu ve besleyici olduğu belirtilmektedir. Ayrıca, şifa verici özelliği Lokman Hekim'in sözleriyle de desteklenmektedir.
2. Metinde çorbanın geçtiği edebî ürünlerden hangilerine yer verilmiştir? Metinde şiir (şairin dörtlüğü), atasözü ("Çorbanın yağı yüzünde, insanın merdi sözünde durur."), tekerleme ("İşin kıyısı, çorbanın koyusu") ve öykü (Yavuz Sultan Selim ve tarhana çorbası hikâyesi) yer almaktadır.
3. Metinde Anadolu insanının hangi geleneklerine atıf yapılmıştır? Metinde konukseverlik geleneğine (eve davet etme, çorba ikram etme), iftar geleneğine ve birlikte iş yapma/yardımlaşma geleneğine ("Çorbada bizim de bir kaşık tuzumuz bulunsun.") atıf yapılmıştır.
4. Günümüzde kullanılan “tarhana” kelimesi hangi ifadenin biçim değiştirmesiyle oluşmuştur? "Tarhana" kelimesi, "darhane çorbası" ifadesinin biçim değiştirmesiyle oluşmuştur.

3. Etkinlik: Öyküyü Özetleme

Yavuz Sultan Selim ve Hasan Can, Ramazan ayında Edirne'yi gezerken iftar vakti bir evin önünde dururlar. Ev sahibi onları içeri davet eder. Sofrada sadece bir kase çorba ve pide vardır. Sohbet sırasında Hasan Can'ın "Sultanım" demesiyle ev sahibi padişahı tanır ve mahcubiyet duyar. Padişah çorbayı över ve ev sahibi çorbanın "darhane çorbası" olduğunu söyler. Bu olaydan sonra çorbanın adı "tarhana" olarak kalır.

4. Etkinlik: Metni Değerlendirme

Metni verilen forma göre değerlendirelim:

Maddeler	Evet	Hayır
1. Metinde konu ile ilgili şiir, atasözü, tekerleme ve öyküye yer verilmiştir.	✓
2. Metinde düşünceyi geliştirme yollarından yalnızca "tanımlama" ve "örneklendirme" kullanılmıştır.	✓
3. Metinde gerçek ve kurgusal cümleler yer almaktadır.	✓
4. Metne, içeriğe uygun bir başlık verilmiştir.	✓
5. Metinde farklı yazı karakterleri ile yazılmış ifadeler vardır.	✓
6. Metnin görseli içerik ile uyumludur. (Metin görsel içermediği için bu soru cevaplanamaz.)                                                                                                  ✓
7. Metinde öyküleyici, açıklayıcı, tartışmacı ve betimleyici anlatım biçimlerinin tamamı kullanılmıştır.	✓
8. Metinde hem öznel hem de nesnel cümleler yer almaktadır.	✓

• 2. Madde: Metinde tanımlama ve örneklendirmenin yanı sıra karşılaştırma (çorba çeşitleri), tanık gösterme (Lokman Hekim'in sözleri) gibi düşünceyi geliştirme yolları da kullanılmıştır.
• 6. Madde: Metin görsel içermediği için bu madde değerlendirilemez. Eğer metinde bir görsel olsaydı ve bu görsel çorba veya Anadolu sofrası gibi metnin konusuyla ilgili olsaydı "Evet" olurdu.
• 7. Madde: Tartışmacı anlatım biçimi metinde belirgin bir şekilde kullanılmamıştır.

6. Etkinlik:

a) Anlam İlişkileri

• Neden-sonuç: Tirşik çorbasının faydaları sayıldığı için (neden), "Andırın Doktoru" denmesi (sonuç). Tarhananın faydaları sayıldığı için (neden), birçok faydasının olduğu sonucu.
• Abartma: "Faydaları saymakla bitmez.", "Dünya kadar faydası var!"
• Karşılaştırma: Tirşik çorbası ve tarhana çorbasının faydalarının karşılaştırılması.
• Amaç-sonuç: Yok.
• Örneklendirme: Çorba çeşitleri (Yoğurtlu çorba, düğün çorbası vb.), tarhananın faydaları.
• Koşul: Yok.

b) "Çorba, bir yürek yağmurudur." atasözünün metne katkısı: Bu atasözü, çorbanın sadece bir yemek olmadığını, aynı zamanda sevgi, şefkat ve sıcaklık ifade ettiğini vurgular. Anadolu insanının çorbaya verdiği değeri, ona yüklediği anlamı özetler. "Yürek yağmuru" ifadesi, çorbanın iç ısıtan, rahatlatan ve duygusal bir etki yaratan özelliğini betimler. Bu atasözü metne duygusal bir derinlik katmıştır.

5. Etkinlik

Verilen cümlelerdeki ek fiilleri işaretleyip olumsuzlarını yazalım:

1. Çorba, Anadolu sofrasının ilk ikram kâsesidir.

• Ek Fiil: "-dir" (bildirme eki)
• Olumsuzu: Çorba, Anadolu sofrasının ilk ikram kâsesi değildir.

2. Tüm yiyecek bu.

• Ek Fiil: "-dur" (bildirme eki - bu cümlede düşmüş gibi görünse de anlamda vardır.)
• Olumsuzu: Tüm yiyecek bu değildir.

3. Yavuz Sultan Selim'in yakın arkadaşı Hasan'mış.

• Ek Fiil: "-mış" (rivayet kipi - ek fiil olarak kullanılmış)
• Olumsuzu: Yavuz Sultan Selim'in yakın arkadaşı Hasan değilmiş.

4. İstediği çorbaysa hemen anlarım.

• Ek Fiil: "-sa" (şart kipi - ek fiil olarak kullanılmış)
• Olumsuzu: İstediği çorbaysa hemen anlamam. (Bu cümlenin olumsuzu biraz farklı bir anlam içeriyor. Daha doğal bir olumsuz şöyle olabilir: "İstediği çorba değilse hemen anlamam.")

5. Yavuz Sultan Selim ve Hasan Can o anda kerpiç bir evin kapısı önündedirler.

• Ek Fiil: "-dirler" (bildirme eki)
• Olumsuzu: Yavuz Sultan Selim ve Hasan Can o anda kerpiç bir evin kapısı önünde değillerdir. (veya daha yaygın kullanımıyla "...değiller.")

Ek Fiil Hakkında Kısa Bilgi:

Ek fiiller, isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapar veya basit zamanlı fiillere gelerek onları birleşik zamanlı fiil yapar. Üç temel görevi vardır:

• İsimleri yüklem yapmak: Yukarıdaki örneklerin 1, 2 ve 5. cümlelerinde olduğu gibi.
• Basit zamanlı fiilleri birleşik zamanlı yapmak: Örneğin, "Geliyordum" (geliyor + idi) veya "Gelseydim" (gelse + idim).
• Şart anlamı katmak: Yukarıdaki 4. örnekte olduğu gibi.

Ek fiilin dört temel kipi vardır:

• Hikaye (idi): Geliyordu, güzeldi.
• Rivayet (imiş): Geliyormuş, güzelmiş.
• Şart (ise): Geliyorsa, güzelse.
• Geniş Zaman (dir): Gelir, güzeldir. (Bazen düşebilir.)