Kültürler arası etkileşim ile kültürel değişim arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Question

Ülkemizde doğudan batıya, kuzeyden güneye yeme içme kültürü, gelenek ve görenekler, yöresel kıyafetler ve halk oyunları açısından farklı özellikler görülür. Bununla birlikte son yıllarda bölgeler arası önemli kültürel geçişler görülmekte hatta toplumlar arasında da önemli kültürel etkileşimler yaşanmaktadır. Başka bir deyişle gerek millî gerek evrensel düzeyde yaşanan kültürel etkileşimler, millî ve evrensel değişimleri de beraberinde getirmektedir.

Kültürler arası etkileşim ile kültürel değişim arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.

Answer 1

Kültürler arası etkileşim ile kültürel değişim arasındaki ilişkiyi düşününce, bunlar sanki madalyonun iki yüzü gibi geliyor bana; birbirlerinden ayrı düşünemeyiz. Şöyle anlatmaya çalışayım:

Kültürler arası etkileşim dediğimiz şey aslında farklı kültürlerin bir araya gelmesi, birbirleriyle iletişim kurması, alışverişte bulunması demek. Bu etkileşim sadece insanlar arası olmak zorunda değil, fikirler, sanat eserleri, teknolojiler, yiyecekler, kıyafetler, aklımıza gelebilecek her şey kültürler arasında dolaşabilir. Mesela, Türk dizilerinin başka ülkelerde popüler olması bir kültürel etkileşimdir. Ya da yabancı turistlerin Türkiye’ye gelip bizim yemeklerimizi tatması, festivallerimize katılması da öyle.

Kültürel değişim ise bu etkileşimlerin sonucunda kültürlerde meydana gelen değişiklikler. Yani farklı kültürlerle karşılaştıkça, kendi kültürümüzde de bazı şeyler değişmeye başlıyor. Bu değişimler bazen çok hızlı ve belirgin olabilir, bazen de daha yavaş ve fark edilmesi zor olabilir.

Şimdi bu ikisi arasındaki ilişkiyi netleştirelim. Bence kültürler arası etkileşim, kültürel değişimin en önemli nedenlerinden biri. Çünkü farklı kültürlerle etkileşime girdikçe yeni şeyler öğreniyoruz, yeni fikirler ediniyoruz, farklı yaşam tarzlarını görüyoruz. Bu da bizim kendi alışkanlıklarımızı, düşüncelerimizi, değerlerimizi sorgulamamıza, hatta değiştirmemize yol açabiliyor.

Örneğin, ülkemizde son yıllarda farklı bölgeler arası kültürel geçişler artıyor dedik ya. Doğu’dan Batı’ya, Karadeniz’den Ege’ye insanlar daha çok seyahat ediyor, göç ediyor, televizyon ve internet sayesinde farklı bölgelerin kültürlerini daha yakından tanıma fırsatı buluyor. Bu etkileşim sayesinde mesela Karadeniz mutfağı Ege’de de popülerleşmeye başlıyor, ya da Ege’nin zeytinyağlıları Karadeniz’de de ilgi görüyor. Bu bir kültürel değişimdir işte; yemek kültürümüzde bir zenginleşme, çeşitlenme oluyor.

Aynı şey evrensel düzeyde de geçerli. İnternet sayesinde dünyanın öbür ucundaki bir kültürü tanımak artık çok kolay. Yabancı filmler izliyoruz, müzikler dinliyoruz, farklı ülkelerin mutfaklarını deniyoruz. Bu evrensel kültürel etkileşimler de bizim kendi kültürümüzde değişimlere yol açıyor. Mesela gençler arasında batı müziği daha çok dinlenmeye başlanıyor, ya da farklı ülkelerin giyim tarzları gençler arasında moda oluyor.

Tabii ki kültürel değişim her zaman olumlu olmak zorunda değil. Bazen kültürel etkileşimler sonucunda kendi özgün değerlerimizi kaybetme tehlikesi de ortaya çıkabilir. Önemli olan, kültürel etkileşimden faydalanarak kültürümüzü zenginleştirmek, yeniliklere açık olmak ama kendi öz kimliğimizi de korumayı başarmak.

Kültürler arası etkileşim ve kültürel değişim birbirini tetikleyen, birbirini besleyen iki süreç. Etkileşim oldukça değişim de kaçınılmaz oluyor. Bu değişimler, kültürümüzü hem zenginleştirebilir hem de dönüştürebilir. Önemli olan bu süreci doğru yönetmek ve kültürel zenginliğimizi koruyarak geleceğe taşımak.