Question

9.Sınıf Fizik Ders Kitabı Sayfa 110, 111 Cevapları - Tutku Yayınları

Answer 1

9.Sınıf Tutku Yayınları Fizik Ders Kitabı Sayfa 110 Cevabı

Yarıçapı 10 m olan çembersel yörüngede hareketli bir araç 8 s’de bir devir yaparak harekete başladığı noktaya gelmektedir. Buna göre çembersel yörüngenin yarısı kadar yol aldığında aracın ortalama hızının büyüklüğünün kaç m/s olduğunu bulunuz.

Cevap:

Bu soruyu cevaplamak için şu adımları izleyebilirsiniz:

• Çembersel yörüngenin yarıçapını ve aracın devir süresini verilen bilgilerden bulun. Yarıçap r = 10 m, devir süresi T = 8 s.
• Çembersel yörüngenin çevresini ve aracın çembersel hızını hesaplayın. Çevre C = 2πr = 2π(10) = 20π m, çembersel hız v = C/T = 20π/8 = 2.5π m/s.
• Çembersel yörüngenin yarısı kadar yol aldığında aracın aldığı yol s = C/2 = 10π m, geçen süre t = T/2 = 4 s olur.
• Ortalama hız, alınan yolun geçen süreye oranı olarak tanımlanır. Ortalama hız vort = s/t = 10π/4 = 2.5π m/s.
• Sonuç olarak aracın ortalama hızının büyüklüğü 2.5π m/s’dir.

9.Sınıf Tutku Yayınları Fizik Ders Kitabı Sayfa 111 Cevabı

Hızlanan, yavaşlayan ya da sabit hızlı olup da yön değiştiren cisimlerin ivmeli hareket yaptıklarını öğrendiniz. Sizce ivmeyi meydana getiren sebepler neler olabilir? Araştırınız.

Cevap:

İvme, bir cismin hızının büyüklüğünün veya yönünün zamanla değişme oranıdır. İvme bir vektörel niceliktir, yani hem büyüklüğü hem de yönü vardır. İvme birimi m/s2’dir.

İvmeyi meydana getiren sebepler şunlar olabilir:

• Bir cisme etkiyen net kuvvet: Newton’un ikinci yasasına göre, bir cisme etkiyen net kuvvet cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir. Bu formülle ifade edilirse:

F_net=ma

Burada Fnet net kuvvet, m cismin kütlesi ve a cismin ivmesidir. Bu formülden anlaşıldığı gibi, bir cisme etkiyen net kuvvet sıfır değilse cisim ivmelenir. Net kuvvetin yönü de cismin ivmelenme yönünü belirler.

• Bir cisme etkiyen merkezkaç kuvvet: Bir cisme etkiyen merkezkaç kuvvet, cismin dairesel hareket yapmasını sağlayan sanal bir kuvvettir. Merkezkaç kuvvet, cismin dairesel hareket yaparken merkezden uzaklaşma eğilimini gösterir. Merkezkaç kuvvetin büyüklüğü, cismin kütleleri ile çembersel hızının karesinin çapıma bölünmesiyle bulunur. Bu formülle ifade edilirse:

Fc=mv²/r

Burada Fc merkezkaç kuvvet, m cismin kütlesi, v cismin çembersel hızı ve r çemberin yarıçapıdır. Bu formülden anlaşıldığı gibi, bir cisme etkiyen merkezkaç kuvvet arttıkça cisim daha fazla ivmelenir. Merkezkaç kuvvetin yönü de cismin ivmelenme yönünü belirler.

• Bir cisme etkiyen sürtünme kuvveti: Bir cisme etkiyen sürtünme kuvveti, cismin hareketini zorlaştıran veya engelleyen bir kuvvettir. Sürtünme kuvveti, cismin temas halinde olduğu yüzeyin cinsine ve aralarındaki sürtünme katsayısına bağlıdır. Sürtünme kuvvetinin büyüklüğü, cismin normal kuvveti ile sürtünme katsayısının çarpımına eşittir. Bu formülle ifade edilirse:

F_f=_μF_N

Burada Ff sürtünme kuvveti, μ sürtünme katsayısı ve FN normal kuvvettir. Bu formülden anlaşıldığı gibi, bir cisme etkiyen sürtünme kuvveti arttıkça cisim daha fazla yavaşlar veya durur. Sürtünme kuvvetinin yönü de cismin ivmelenme yönünü belirler.