Question

Divan-ı Mezalim Nedir? Görevleri Nelerdir?

Answer 1

Divan-ı Mezalim, Türk-İslam devletlerinde en yüksek idari-adli yargı ve denetleme kurumu olarak görev yapan bir devlet organıdır. Divan-ı Mezalim’in görevleri şunlardır:

• Adaletten sapmış yöneticileri ve memurları soruşturmak ve cezalandırmak.
• Kadı mahkemelerinin kararlarını denetlemek ve itirazları incelemek.
• Vakıfların işleyişini kontrol etmek ve vakfiyelere uygun hareket edilmesini sağlamak.
• Gasp edilmiş malların iadesini sağlamak.
• Adli davalara bakmak ve hüküm vermek.
• Devletten maaş alanların işlemlerini denetlemek.
• İbadetlerin yerine getirilmesini teşvik etmek ve dini konularda fetva vermek.

Divan-ı Mezalim, Türk-İslam devletlerinde farklı isimlerle de anılmıştır. Örneğin Selçuklularda Mazalim Divanı, Memlüklerde Mezalim Mahkemesi, Osmanlılarda Divan-ı Hümayun veya Divan-ı Ali olarak bilinmiştir. Divan-ı Mezalim’in başkanlığını genellikle devletin en yüksek makamındaki kişi yapmıştır. Örneğin Selçuklularda sultan, Memlüklerde sultan veya naip, Osmanlılarda padişah veya sadrazam Divan-ı Mezalim’in başkanlığını üstlenmiştir. Divan-ı Mezalim, Türk-İslam devletlerinin adalet anlayışının bir yansıması olarak görülmüştür.