Question

Eş Sesli (Sesteş) Kelimeler nedir?

Answer 1

Yazılış ve okunuşları aynı olan; ama anlamları birbirinden farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcükler denir. Bunlar yalın hâlde olabildikleri gibi ek almış hâlde de olabilirler.

Örnek(ler)

Yol
» Bu yolu takip etmemiz gerek. (yol: Bir yerden bir yere ulaşmak için üzerinde yürüdüğümüz yer) » Kardeşimle birlikte bahçedeki otları yolduk. (yolmak: Çekip koparmak)

Yüz
» Yüzü bana dönüktü. (yüz: Çehre, surat, sima)
» Düğününe yüz kişi gelmiş. (yüz: Doksan dokuzdan sonra gelen sayı)
» Kıyıda iki çocuk yüzüyordu. (yüzmek: Suda ilerlemek)
» Koyunun derisini yüzdüler. (yüzmek: Derisini çıkarmak, soymak)

El
» Telefonu bütün gün elinden bırakmadı. (el: İnsanın tutmaya ve iş görmeye yarayan organı)
» Eller ne derse desin, önemli değil. (el: Yabancı)

 >  Dilimizde düzeltme işareti ( ^ ) olan sözcüklerde okunuşları, yazılışları ve anlamları farklı olduğu için sesteşlik özelliği aranmaz.

Örnek(ler)

» Hava soğuktu kar yağıyordu.
» Bu seneki kârımız iyi.
» ama – âma              » hala – hâlâ              » aşık – âşık              » adet – âdet            » yar – yâr

 >  Bir sözcüğün temel anlamıyla yan anlamı arasında sesteşlik özelliği aranmaz. Çünkü bu tür sözcükler arasında anlam bağlantısı kopmamıştır.

Örnek(ler)

» Karabatak suya daldı.
» Uzmanlığını hangi dalda tamamladı? Bu cümlelerde dal sözcükleri birbirinin sesteşi değildir; çünkü birinci cümlede dal sözcüğü gerçek anlamıyla, ikinci cümlede dal sözcüğü ağacın bir organı olan dal sözcüğünün yan anlamıyla kullanılmıştır.

 >  Bir sözcüğün temel anlamıyla mecaz anlamı arasında sesteşlik özelliği aranmaz.

Örnek(ler)

» Kuru otlar, bir kibrit değse tutuşuverecekti. (Temel anlam)
» Bu yazarın kuru bir anlatımı var. ( Mecaz anlam)

Eş Sesli Kelimelere Örnekler

➥ Her yaz köye tatile gideriz.

Okul arkadaşıma mektup yazdım.

➥ Ayakkabının bağı çözülmüş.

Amcamlar üzüm toplamak için bağa gitmişler.

➥ Kır saçlı bir adam bize yardım etti.

Vazolara kır çiçekleri koymuş.

➥ Elektrikli bisiklet dik yokuşları çıkamıyor.

Yangında zarar gören ormanlık alana yeni fidanlar diktik.

➥ Başına gelenleri içtenlikle anlattığına eminim.

Terli terli soğuk su içmemelisin.

➥ Önümüzdeki ay on yaşına girecek.

Annem doğum günüm için yaş pasta yapmış.

➥ Karıncalar evin her yanını sarmış.

Sorumsuz piknikçiler yüzünden ormanımız yandı.

➥ Ak saçlı tatlı bir ihtiyar bize adresi tarif etti.

Bu su neden boşa akıyor?

➥ Düğünde allı pullu elbisesiyle dikkat çekiyordu.

Kış için yeni bir kazak aldım.

➥ Para lafını duyunca anında yanımızda bitti.

Bugün ulu önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ü anmak için toplandık.

➥ Çuvalları taşırken belini incitmiş.

Toprağı kazacağız ama bir tane bel bulamadık.

➥ Ağzı yüzü bere içinde eve geldi.

Hava soğuk; bereni takmadan dışarı çıkma.

➥ Organizasyon için bin tane plastik tabak sipariş ettiler.

Nasrettin Hoca bindiği dalı kesiyormuş.

➥ Yemekten sonra çay içelim.

Piknik için çay kenarında gölge bir yer arıyoruz.

➥ Bisikletten düşüp dizini yaralamış.

Kitapları raflara güzelce dizdi.

➥ Ayran dolu sürahiyle yanımıza geldi.

Gece yağan dolu araçlarda maddi zarara neden oldu.

➥ Her gece düşümde seni görüyorum.

Elindeki tepsiyi yere düşürdü.

➥ Akşam yemeği için ek olarak muhallebi de yaptım.

Domates tohumlarını geçen hafta ektik.

➥ Akşam geç yatınca sabah kalkamadı.

Köye ulaşabilmemiz için dereyi geçmemiz gerekiyor.

➥ Kahvaltıda gül reçeli bile vardı.

Niçin güldüğünü hiçbirimiz anlamadık.

➥ Her işte bir hayır vardır.

Hayır, bisikletime binemezsin.

➥ Bana kara diyen dilber; gözlerin kara değil mi?

Karaya çıktığımızda ilk işimiz vatan toprağını öpmek oldu.

➥ Yemekten sonra kazları beslemek için bahçeye çıktı.

Belediye yine sokağı kazacakmış.

➥ Keloğlan kuşağından bir taş çıkarıp krala verdi.

Bu efsane kuşaktan kuşağa aktarılmıştır.

➥ Yazın evlerimizin önüne hayvanlar için bir kap su bırakalım.

Kedi önüne koyulan eti kaptığı gibi kaçtı.

➥ Şişenin mantarını çıkaracağım derken elini yaraladı.

Yedikleri mantardan zehirlenmişler.

➥ Ocağın altını yakmamışsın ki suyun ısınmasını bekliyordun.

Dün akşam ilçemizdeki maden ocağından büyük bir patlama meydana geldi.

➥ Bu bisikletin zinciri paslanmış.

Hatalı pas nedeniyle gol yedik.

➥ Geziye pazar günü gideceğiz.

Artık kıyafetlerini pazardan alacakmış.

➥ Günümüzde saf bal bulmak oldukça zor.

Saflarımızı sık ve düzgün tutalım lütfen.

➥ Paragrafın üçüncü satırında bir yazım hatası var.

Bu kebap çeşidi için eti satırla ince ince kıymak gerekiyor.

➥ Fazla yürümekten ayakları şişti.

İstediğin kazağı örnek için uygun şiş bulamadım.

➥ Galiba tokamı sınıfta kaybettim.

yeni gelenlerle tokalaşıp yerlerimize oturduk.

➥ Yaklaşık üç tonluk hafriyat malzemesini denize dökmüşler.

Afişte kırmızı tonları kullanmaya çalıştım.

➥ Uçağın sesinden kulaklarımızın zarı patlayacaktı.

Tavla oynarken zarları kaybettik.

➥ Ben de sizinle gelmek istiyorum.

Alnının ortasındaki beni ameliyatla aldıracakmış.

➥ Çocuğun elinden tuttuğu gibi bahçeye koştu.

El sözüne inanıp da benimle tartışma lütfen.

➥ At birden şaha kalkınca kendini yerde buldu.

Bodrumdaki eski eşyaları atalım artık.

➥ Hastamız için acil kana ihtiyacımız var.

Görkem, o adamın söylediklerine kesinlikle kanmaz.

➥ Nehrin karşısında geçebilmek için bir sal yapmaya başladı.

Hayvanları otlamaya salıp gölge bir yere oturdu.