Question

Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Denizlerde hangi gelişmeler yaşandı?

Answer 1

Rodos’un Fethi (1522)

Rodos’u yöneten Sen Jan Şövalyeleri Anadolu sahillerine ve Osmanlı gemilerine saldırmaları üzerine kuşatılan ada antlaşma sonucu Osmanlı Devleti’ne teslim edilmiş, şövalyeler de serbest bırakılmıştır. Şarlken, şövalyeleri Malta adasına yerleştirmiştir.

Rodos’un fethedilmesiyle Mısır ve Suriye’den Anadolu’ya ulaşan deniz yolunun güvenliği sağlanmıştır.

Cezayir’in Osmanlı Ülkesine Katılması (1533)

Akdeniz egemenliğini sağlamak ve Fransa’ya denizden yardım göndermek isteyen Kanuni, Yavuz devrinde Osmanlı himayesi altına girmiş bulunan Cezayir Beyi Barbaros Hayrettin Paşa’yı İstanbul’a davet etmiştir. Barbaros Hayrettin Paşa’ya Kaptan-ı Deryalık ve Cezayir Beylerbeyliği verilmiş böylece Cezayir Osmanlı Ülkesine katılmıştır (1533)

Korfu Adası’nın Kuşatılması (1537)

Venedik’in elinde bulunan Korfu Adası Barbaros Hayrettin Paşa tarafından kuşatılmış ama alınamamıştır.

Preveze Deniz Savaşı (27 Eylül 1538)

Barbaros Hayrettin Paşa Osmanlı donanmasının başına geçtikten sonra Ege denizinde Venedikliler ait bazı kaleleri aldı. İtalya kıyılarına baskınlar düzenlendi. Venedik, Ceneviz, Malta ve Portekiz donanmasında oluşan haçlı ittifakı oluştu.

Savaşın Nedenleri

Osmanlı Devleti ile Roma Germen İmparatorluğu ve Avusturya arasında yaşanan mücadeleler, Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de güçlenmesi ve Korfu Adası’nın kuşatılması sonucu Akdeniz’de Osmanlı’ya karşı; Venedik, Malta, Ceneviz, İspanya ve Portekiz gemilerinden oluşan Andrea Dorya komutasında bir haçlı donanması oluşturulmuştur. Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması savaşı kazanmıştır.

Savaşın Sonuçları

Akdeniz, Osmanlı egemenliğine girerek Türk gölü haline gelmiştir. 
Venedik, Mora ve Dalmaçya kıyılarındaki bazı kaleleri Osmanlı Devleti’ne bırakmıştır. 
Zaferin kazanıldığı 27 Eylül günü “Türk Denizcilik Günü” olarak kutlanmaktadır.

Preveze yenilgisine tepki gösteren Şarlken bir donanma hazırlayarak Cezayir’e saldırsa da, Hasan Paşa idaresindeki kuvvetler haçlı donanmasını yenmiştir.

Trablusgarp’ın Fethi (1551)

Turgut Reis, Saint Jean Şövalyelerinin elinde olan Trablusgarp ve Bingazi karadan ve denizden kuşatılarak fethetmiş  bu fetihle Akdeniz’in güney kıyıları ve Kuzey Afrika’da Osmanlı egemenliği güçlenmiştir.

Turgut Reis Trablusgarp Beylerbeyliği’ne getirildi.

Cerbe Deniz Savaşı (1560)

Turgut Reis daha önce kendisine bağlı olan Cerbe Adası’nı kuşatınca Türklerin Akdeniz’de ki başarılarına son vermek ve Türkleri Kuzey Afrika’da atmak Cerbe Deniz Savaşı ile ada İspanya’dan alınarak Batı Akdeniz ve Kuzey Afrika’da Osmanlı hakimiyeti güçlendirilmiştir. Cerbe zaferi ile Türk üstünlüğü kesinleşmiştir.

Malta Adasının Kuşatılması

Malta’daki Sen Jan Şövalyeleri Şarlken’in desteğini alarak Akdeniz’de Osmanlı ticaret ve yolcu gemilerine saldırıyor ve Türklere karşı yapılan Haçlı seferlerine katılıyorlardı. Bunun üzerine Osmanlı donanması Malta’yı kuşattı. Savaş sırasında Turgut Reis’in şehit düşmesi üzerine kuşatma kaldırıldı.

Sakız Adasının Fethi

Ege Denizi’nde ki Sakız Adası, Cenevizlilerin elinde bulunuyordu. Cenevizlilerin vergilerini düzenli ödememeleri ve Akdeniz’deki Osmanlı donanmasına zarar vermeleri üzerine Sakız’ın fethi Kaptan-ı Derya Piyale Paşa tarafından gerçekleştirildi (1566). Sakız adasının alınmasıyla Batı Anadolu kıyılarının ve Boğazların güvenliği artırılmıştır.

Hint Deniz Seferleri

Coğrafi Keşiflerin yapılmasından sonra Portekizliler Doğuda sömürgeler kurmuştu. Bu durumda rahatsız olan Osmanlı Devleti’nin tüm Müslümanları bir çatı altında toplama düşüncesi ile Hint Seferleri düzenlenmiştir.

Portekizliler, Kızıldeniz ve Basra Körfezi’ne donanmalar göndererek Müslüman tüccarların ticaretini engellediler, gemilerine el koydular.

Arap Yarımadası’nın güneyinde Basra Körfezi’nde ve Hindistan’daki Müslüman devletlere zorluklar çıkarmaya ve onlar üzerinde egemenlik kurmaya çalıştılar. Bu gelişmeler üzerine buralardaki devletler Kanuni’den yardım istediler. Kanuni de; Hint deniz ticaret yolunu açmak ve denetimini ele geçirmek için Hint Deniz SeferIerini başlattı. Bu amaçlarla Hindistan’a 1538 Hadım Süleyman Paşa, 1551 Piri Reis, 1552 Murat Reis ve 1553 Seydi Ali Reis komutanlarından dört deniz seferleri yapıldı. Seferler genellikle Osmanların başarısızlığıyla sonuçlanmıştır.

Hint Deniz Seferleri’nin Başarısız Olmasının Nedenleri

• Hindistan’daki Müslümanların Osmanlı askerlerine gerekli yardımı yapmamaları, 
• Seferlerin daha çok yardım amaçlı görmesi ve toprak kazanma amacının olmaması.
• Portekizlilerin ekonomik açıdan önem verdikleri bölgeyi iyi savunmaları 
• Osmanlı Devleti’nin Basra Körfezi ve Kızıldeniz’de büyük donanma oluşturamaması. 
• Osmanlı devlet adamları bu seferlerin ekonomik önemini kavrayamaması

Hint Deniz Seferlerinin Sonuçları

• Arap Yarımadası, Yemen, Eritre ve Sudan sahilleri ile Habeşistan’ın bir kısmı Osmanlı topraklarına katılmıştır.
• Sefer sırasında büyük paralar harcaması ekonomik sıkıntılara neden oldu.
• Kızıldeniz ve Basra Körfezi Osmanlı denetimine girdi. 
• Portekiz’in Hindistan’daki faaliyetleri engellenmemiştir.

Not

Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılan kanuni düzenlemeler dolayısıyla padişaha “Kanunî” unvanı verilmiştir.

Not

Osmanlı Devleti en parlak dönemini yaşamıştır.

Not

En uzun süre (46 yıl) Osmanlı tahtında kalan padişahtır.

Not

Askeri harcamaların artması ve Coğrafi Keşifler’in etkisiyle ekonomi giderek bozulmaya başlamıştır.