Question

Bir canlının hangi solunum şekline sahip olduğunu nasıl ispatlarsınız?

Answer 1

Bir canlının hangi solunum şekline sahip olduğunu ispatlamak için, solunum organlarını, solunum yüzeylerini, solunum gazlarını ve solunum ürünlerini incelemek gerekir. Solunum organları, canlının solunum yaptığı yapılarıdır. Solunum yüzeyleri, solunum organlarının gaz alışverişini sağlayan kısımlarıdır. Solunum gazları, canlının solunum sırasında aldığı veya verdiği gazlardır. Solunum ürünleri, canlının solunum sırasında oluşan atık maddelerdir.

Solunum şekilleri arasında deri solunumu, solungaç solunumu, trake solunumu ve akciğer solunumu olmak üzere dört ana tip vardır. Bu tiplerin özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Deri solunumu: Bu tip solunumda, canlılar vücut yüzeyleri ile gaz alışverişinde bulunurlar. Deri solunumu yapan canlıların derileri ince, nemli ve damarlıdır. Deri solunumu yapan canlılar arasında toprak solucanı, ergin kurbağa ve salyangoz gibi hayvanlar vardır. Deri solunumu yapan bir canlının bu özelliğini ispatlamak için, derisinin yapısını mikroskop altında gözlemleyebilir veya derisine uygulanan bir boyanın kan dolaşımına karışıp karışmadığını test edebilirsiniz.
• Solungaç solunumu: Bu tip solunumda, canlılar su içinde bulunan oksijeni almak için solungaç adı verilen yapılardan yararlanırlar. Solungaçlar ince, kıvrımlı ve damarlı dokulardan oluşur. Solungaç solunumu yapan canlılar arasında balık, karides, midye ve kurbağa larvası gibi hayvanlar vardır. Solungaç solunumu yapan bir canlının bu özelliğini ispatlamak için, solungaçlarını gözlemleyebilir veya su içindeki oksijen miktarını ölçerek solungaçların etkisini test edebilirsiniz.
• Trake solunumu: Bu tip solunumda, canlılar hava içinde bulunan oksijeni almak için trake adı verilen boru şeklindeki yapılardan yararlanırlar. Trake sistemi vücudun dışından açıklıklarla (spirakül) bağlanır ve hücrelere kadar uzanır. Trake sistemi ile gaz alışverişi doğrudan hücrelerle gerçekleşir. Trake solunumu yapan canlılar arasında böcekler, kırkayaklar ve çıyanlar gibi hayvanlar vardır. Trake solunumu yapan bir canlının bu özelliğini ispatlamak için, trake sistemini mikroskop altında gözlemleyebilir veya spiraküllerin yerini ve sayısını belirleyebilirsiniz.
• Akciğer solunumu: Bu tip solunumda, canlılar hava içinde bulunan oksijeni almak için akciğer adı verilen torba şeklindeki yapılardan yararlanırlar. Akciğerler göğüs boşluğunda yer alır ve diyafram kası ile genişleyip daralır. Akciğerlerin içinde alveol adı verilen küçük hava kesecikleri vardır. Alveoller ile kan arasında gaz alışverişi gerçekleşir. Akciğer solunumu yapan canlılar arasında memeliler, kuşlar, sürüngenler ve ergin kurbağalar gibi hayvanlar vardır. Akciğer solunumu yapan bir canlının bu özelliğini ispatlamak için, akciğerlerini gözlemleyebilir veya solunum hızını ve hacmini ölçerek akciğerlerin etkisini test edebilirsiniz.