Question

Ayrı yazılan birleşik kelimeler hangileridir?

Answer 1

Türkçe dilinde ayrı yazılan birleşik kelimeler belirli kurallara göre ayrı olarak yazılır. İşte bazı örnekler:

1. Yardımcı Fiillerle Kurulan Birleşik Fiiller:

   • Etmek, edilmek, eylemek, olmak, olunmak yardımcı fiilleriyle kurulan birleşik fiiller, ilk kelimesinde herhangi bir ses düşmesi veya türemesine uğramazsa ayrı yazılır:
     • alt etmek, arz etmek, azat etmek, dans etmek, not etmek, terk etmek, var olmak, yok etmek vb.
   • Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler de ayrı yazılır:
     • Hayvan türleri adıyla kurulanlar: ada balığı, ateş balığı, dil balığı, fulya balığı, kedi balığı, kılıç balığı, köpek balığı, ton balığı, yılan balığı vb.
     • Bitki türleri adıyla kurulanlar: ayrık otu, beşparmak otu, çörek otu, eğrelti otu, güzelavrat otu, kelebek otu, ökse otu, pisipisi otu, taşkıran otu, yüksük otu vb.
     • Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulanlar: alçı taşı, bileği taşı, çakmak taşı, Hacıbektaş taşı, kireç taşı, lüle taşı, Oltu taşı, sünger taşı, yılan taşı vb.

2. Diğer Durumlar:

   • Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift gibi sözcüklerle başlayan birleşik kelimeler ayrı yazılır:
     • alt kurul, alt yazı; üst kat, üst küme; ana bilim dalı, ana dili; ön söz, ön yargı; art damak, art niyet; arka plan, arka teker; yan cümle, yan etki; karşı görüş, karşı oy; iç savaş, iç tüzük; dış borç, dış hat; orta kulak, orta oyunu; büyük dalga, büyük defter; küçük harf, küçük parmak; sağ açık, sağ bek; sol açık, sol bek; peşin fikir, peşin hüküm; bir gözeli, bir hücreli; iki anlamlı, iki eşeyli; tek eşli, tek hücreli; çok düzlemli, çok hücreli; çift ayaklılar, çift kanatlılar vb.

Bu kurallara dikkat ederek Türkçe yazımında birleşik kelimeleri doğru şekilde kullanabilirsiniz!