Question

12.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 81, 82, 83 Cevapları - Melis Yayınları

Answer 1

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

---

1. “Dem çekmek” kelime grubunun anlamı:

• Tahmin: “Dem çekmek,” şiir bağlamında özlem, hasret veya içsel bir acı çekmek anlamında kullanılmış olabilir.
• TDK Sözlük’e Göre: "Dem çekmek," genellikle derin bir özlem veya hasret anlamını taşır. Şiirde güvercinlerin sebile özlemi ve susuzluğu ile ilişkilendirilebilir.

---

2. “Çözülen bir demetten indiler birer birer” dizesinin açıklaması:

• Bu dize, güvercinlerin uçarken bir grup düzeninde olmalarını, sonra da birer birer sebile inmelerini betimler. Demet, bir grup veya topluluk anlamında kullanılmıştır. Güvercinlerin estetik ve ritmik hareketi, şiirin lirik yapısını güçlendirir.

---

3. Söyleyicinin hitap ettiği kim ve dize nasıl okunmalı?

• “Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun” dizesinde söyleyici, doğrudan okuyucuya veya çevredeki bir kişiye sesleniyor olabilir. Güvercinlerin dinlenmesine müsaade edilmesini isteyen bir yakarış hissedilir. Bu dize, yumuşak ve sakin bir tonla, empati hissini yansıtan bir tarzda okunmalıdır.

---

4. Şiirde konu mu, üslup mu ön planda?

• Şiirde önemli olan, güvercinlerin sebile gelişi gibi gündelik bir durumun estetik bir üslupla işlenmesidir. Bu durum, saf şiir anlayışının özelliğidir; yani konu, bir mesaj taşımaktan çok estetik duygular uyandırmak için bir araçtır. Bu nedenle şiirde üslup ön plandadır.

---

5. Son üç dizede anlatıcı ve çevre ilişkisi:

• Şiirin son üç dizesinde, güvercinlerin sebille olan ilişkisi üzerinden manevi bir bağ kurulmuştur. Sebilin boşalması ve geriye kalan beyaz tüyler, anlatıcının duygusal yansımasını tamamlar. Burada güvercinler ve sebil, bir özlem ve sonsuzluk sembolü olarak betimlenmiştir.

---

6. Ahenk unsurlarının sağlanması:

• Ahenk, şu unsurlarla sağlanmıştır:
  • Kafiye ve Redif: Örneğin, “birer” - “güvercinler” gibi kafiye ve nakarat yapıları.
  • Müzikalite: “Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler” dizesinin tekrarı.
  • Ses tekrarları: "Susun, susun" gibi kelime tekrarları, şiire melodi katar.

---

7. Saf Şiir Anlayışının Özellikleri:

• Estetik ve Üslup Odaklılık: Şiir, anlamdan çok estetik bir etki yaratmayı amaçlamıştır.
• Müzikalite: Ahengin şiirdeki önemine vurgu yapılmıştır.
• Gündelik Endişelerden Uzaklık: Şiir, günlük hayattan bağımsız, saf bir duygu yaratır.
• Sembolizm: Güvercin ve sebil imgeleri, derin anlamlar yüklenmiştir.

---

8. Açık ve Örtük İletiler:

• Açık İleti: Güvercinler, susuzluklarını giderdikleri sebille huzur bulur.
• Örtük İleti: Güvercinler, masumiyeti ve özlemi sembolize eder. Sebil, geçmişe bir özlem ya da manevi arınmayı çağrıştırır.

---

9. Ek Tespitler ve Sorulara Yanıtlar:

a. Güvercinlerin dinî ve tarihî etkileri:

• Güvercinler, dinî hikâyelerde masumiyet ve barışla ilişkilendirilmiştir. Haberleşme aracı olarak kullanımları da insanlık tarihine etkilerini vurgular. Bu nedenle şair, güvercinleri saf ve evrensel bir tema olarak seçmiş olabilir.

b. Millî, manevi ve evrensel değerler:

• Millî: Sebil, Osmanlı kültürünün önemli bir unsurudur.
• Manevi: Güvercinler, safiyet ve masumiyetin simgesi olarak sunulmuştur.
• Evrensel: Susuzluk, yaşam ve arayış temaları evrensel bir değer taşır.

c. Güvercinlere karşı hissettiği ilgi:

• “Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun” ve “Ürkmeden su içsinler yavaşça, susun, susun” dizelerinde, anlatıcının güvercinlere duyduğu sevgi ve şefkat belirgindir. Bu, onları birer masum varlık olarak görmesinden kaynaklanır.

DİL BİLGİSİ

1. Anlamın Pekiştirilmesi:

a. Anlam Pekiştirme Neden ve Nasıl Yapılmıştır?

• Neden: Şiirlerde anlam pekiştirme, duygu yoğunluğunu artırmak, estetik bir etki yaratmak ve okuyucunun dikkatini bir noktada toplamak amacıyla kullanılır. Bu dizelerde, güvercinlerin sebile gelişinin görkemini ve manevi anlamını vurgulamak için pekiştirme yapılmıştır.
• Nasıl: “Bembeyaz güvercinler” ifadesinde “beyaz” kelimesine getirilen “bembeyaz” pekiştirme, güvercinlerin saflığını ve zarafetini daha güçlü bir şekilde hissettirmek için kullanılmıştır.

Şiirdeki Diğer Anlamı Pekiştirilmiş Kelime:

• “Yavaşça susun, susun” ifadesindeki “susun” kelimesinin tekrar edilmesi anlamın vurgusunu artırır.

b. Cümle Örneği:

• “Sebilin çevresinde uçuşan bembeyaz güvercinler, masumiyetin birer sembolü gibiydi.”

---

2. Virgülün Kullanım Amaçları:

Dize 1:

“Ürkmeden su içsinler yavaşça susun, susun.”

• Virgül, burada aynı kelimenin tekrar edilmesiyle oluşan vurguyu güçlendirmek için kullanılmıştır. Okuyucuyu yavaşlamaya ve duraksamaya yönlendirir, böylece güvercinlerin ürkmemesi gerektiği mesajını vurgular.

Dize 2:

“Hatırlatır uzayan dem çekişleri, rüzgâr.”

• Virgül, “dem çekişleri” ile “rüzgâr” arasında bir duraklama sağlayarak bu iki kavramın hem ayrı hem de bağlantılı olduğunu hissettirir. Anlam akışını düzenler ve ahengi güçlendirir.