Türkçede düz-geniş ünlülerle (a,e) biten fiilere “-yor” eki getirildiğinde, fiilin sonundaki düz-geniş ünlüler daralarak “ı, i, u, ü” ünlülerine dönüşür. Bu ses olayına “ünlü daralması” denir. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili fiillerden hangisine “-yor” eki getirilirse fiilde ünlü daralması meydana gelmez?

Question

A) Beni okulun bahçesinde bekle.

B) Babaannenle dedeni sık sık ara.

C) Yemekten sonra bir dilim tatlı ye.

D) Akşam yemeği için çorba yap.

Answer 1

Bu soruda, fiilin sonundaki düz-geniş ünlülerin “ı, i, u, ü” ünlülerine dönüşmesi durumunu kontrol etmemiz gerekiyor. İşte seçeneklerin incelenmesi:

A) “Beni okulun bahçesinde (bekle).” cümlesinde “bekle” fiiline “-yor” eki getirildiğinde “bekliyor” olur. Burada “e” ünlüsü “i” ünlüsüne dönüşmüştür. Ünlü daralması meydana gelir.

B) “Babaannenle dedeni sık sık (ara).” cümlesinde “ara” fiiline “-yor” eki getirildiğinde “arıyor” olur. Burada “a” ünlüsü “ı” ünlüsüne dönüşmüştür. Ünlü daralması meydana gelir.

C) “Yemekten sonra bir dilim tatlı (ye).” cümlesinde “ye” fiiline “-yor” eki getirildiğinde “yiyor” olur. Burada “e” ünlüsü “i” ünlüsüne dönüşmüştür. Ünlü daralması meydana gelir.

D) “Akşam yemeği için çorba (yap).” cümlesinde “yap” fiiline “-yor” eki getirildiğinde “yapıyor” olur. Burada “a” ünlüsü “ı” ünlüsüne dönüşmüştür. Ünlü daralması meydana gelir.

Sonuç olarak, D) Akşam yemeği için çorba (yap). cümlesinde fiilde ünlü daralması meydana gelmez. Diğer seçeneklerde ünlü daralması görülür.