Question

Polidaktili, el ve ayaklarda fazladan parmak görülmesi şeklinde ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır ve baskın alelle taşınır. Polidaktili bakımından heterozigot bir kadınla baskın aleli bulundurmayan bir erkeğin çocuklarında bu özelliğin görülme olasılığı nedir? Cevabınızı aşağıda verilen Punnett karesini kullanarak açıklayınız.

Answer 1

Polidaktili, el ve ayaklarda fazladan parmak görülmesi şeklinde ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır. Polidaktili, A-B-O sistemi gibi çok alelli bir kalıtım gösterir. Bu sistemde, polidaktiliye neden olan baskın alel P ile, normal parmak sayısına neden olan resesif alel p ile gösterilir. Buna göre, polidaktili fenotipini gösteren bireyler PP veya Pp genotipine sahip olabilir. Normal parmak sayısına sahip bireyler ise pp genotipine sahiptir.

Soruda verilen durumda, polidaktili bakımından heterozigot bir kadınla baskın aleli bulundurmayan bir erkeğin çocuklarının genotip ve fenotip olasılıklarını bulmak için Punnett karesi kullanabiliriz. Punnett karesi, ebeveynlerin gametlerinin olası kombinasyonlarını gösteren bir tablodur. Punnett karesini aşağıdaki gibi oluşturabiliriz:

P	p
p	Pp	pp
p	Pp	pp

Bu tabloya göre, ebeveynlerin çocuklarının %50’sinin Pp genotipine ve polidaktili fenotipine sahip olması beklenir. Diğer %50’sinin ise pp genotipine ve normal parmak sayısına sahip olması beklenir. Yani, ebeveynlerin çocuklarında polidaktili özelliğinin görülme olasılığı %50’dir.

Özetle, polidaktili, el ve ayaklarda fazladan parmak görülmesi şeklinde ortaya çıkan kalıtsal bir hastalıktır ve baskın alelle taşınır. Polidaktili bakımından heterozigot bir kadınla baskın aleli bulundurmayan bir erkeğin çocuklarında bu özelliğin görülme olasılığı %50’dir. Bu olasılık, Punnett karesi kullanılarak hesaplanabilir.