Question

Mecaz Anlam nedir?

Answer 1

Mecaz anlam, bir kelimenin gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Genellikle bir kelimenin veya cümlenin kullanıldığı bağlama bağlı olarak ortaya çıkar. Mecaz anlamlı sözcük genellikle benzetme sonucu başka bir sözcüğün yerini tutar. Yani mecaz anlamlı sözcük cümleden çıkarıldığında, o sözcüğün karşıladığı asıl anlam ne ise o sözcük yazılabilir. Mecaz anlamlar, sözcüklerin gerçek anlamlarından farklı bir anlam ifade ettiği için, bazen yanıltıcı olabilir. Mecaz anlam, bir edebi sanat olarak anlatımı daha zengin ve etkili hale getirir. Deyim ve atasözlerinde mecaz sanatına çok rastlanır.

Örneğin, “Gözlerine bakınca kalbim alev alıyor” cümlesinde “alev almak” ifadesi mecazi bir anlam taşır ve “heyecanlanmak” veya “çok sevinmek” gibi duygusal bir durumu ifade eder. Bu tür kullanımlar, dilin daha renkli ve etkileyici hale gelmesine yardımcı olur.

Örnek(ler)

» Konsere gidemeyince biletlerimiz yandı.
“Yanmak” fiilini duyduğumuzda aklımıza ilk gelen anlam (yani gerçek anlam) “ateş almak, tutuşmak”tır. Bu cümlede ise “biletlerimiz yandı” sözüyle “biletlerin alev aldığı” anlatılmamaktadır. Burada “yanmak” fiili gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak mecaz anlam kazanmış ve “geçerliliğini yitirmek” anlamında kullanılmıştır.

» Ortalıkta savaş kokusu vardı.
(koku: Belirti, işaret)

» Olaylara karşı kör ve sağırdır.
(kör: Duyarlılığını yitirmiş)

» Boş sözlerle beni oyalamayın.
(boş: Bir işe yaramayan)

Mecaz Anlama Örnekler

Not: Mecaz anlam taşıyan kelimeler cümle içerisinde kırmızı renk ile belirtilmiştir.

➥ Otobüsü kaçırınca konser biletlerimiz de yandı.

➥ Ondan bu kadar ağır sözler duymayı beklemiyordu.

➥ Yüreği yanıyor ama kimseye belli etmemeye çalışıyor.

➥ Anne oğulun konuşmaları özlem kokuyordu.

➥ Ünlü dedektif keskin bir zekaya sahiptir.

➥ Onunla biraz daha vakit geçirebilmek için işi ağırdan alıyordu.

➥ Oğlunun trafik kazası geçirdiğini duyunca adeta yıkıldı.

➥ Ayşe, düğüne gelmediğin için sana çok kırılmış.

➥ Kardeşinin boş bakışlarında hiçbir şey anlamadığını tahmin etmek zor değil.

➥ Başkan adayının kuru vaatleri kimsenin ilgisini çekmedi.

➥ Epey dişli bir rakipmişsin; bu kadarını beklemiyordum.

➥ Ödevi yarına kadar yetiştiremezsek yanarız.

➥ Konferansa ülkenin en ünlü beyinleri gelmişti.

➥ Bu acı günümüzde bizimle olduğunuz için teşekkür ederiz.

➥ İlçenin girişindeki sıcak karşılama herkesin moralini düzeltmişti.

➥ Bu sorular seni epey terletir.

➥ Kediyi oynarken izlemeye bayılıyorum.

➥ Bunun gibi ince işlerden pek anlamam.

➥ Torbaları eve getirene kadar kollarım koptu.

➥ Birden coşan yağmurda ıslanmamak için koşmaya başladı.

➥ Bu konulardaki pişkinliği iyice canımı sıkmaya başladı.

➥ Kara haber tez duyulur.

➥ Koyu bir sohbete dalınca etrafındakileri unuttular.

➥ Arabayı duvara vurduğunu öğrenince köpürdü.

➥ Patronun sürekli bizi gözetlemesi beni iyice işten soğuttu.

➥ Dolandırıcı bunu bir güzel yolmuş.

➥ Çok ballı bir adam; bütün iddiaları kazanıyor.

➥ Otelin kötülüğünden dolayı bütün tatil burnumdan geldi.

➥ Bu konuyu bir daha açmazsan sevinirim.

➥ Babasından para sızdırabilmek için sürekli yalan söylüyor.